آراز نیوز :ساری‌قمیش حرکاتی، تورک میلتی‌نین وطنی و مقدس وارلیق‌لاری اوغروندا نه‌لرائده بیله‌جگینی‌نین بیر گؤسترگه‌سیدیر
عثمانلی دؤلتی، آلمانیا الده ائدیلن راضیلاشمانین آردین‌دان بیرینجی دونیا دؤیوشونه گیرمک مجبوریتینده قالمیش‌دیر. آنجاق بالکان دؤیوشون‌دن یئنی چیخمیش اولماسی و یئترلی حاضرلیق‌لاری الده ائتمه ایمکانی و واختی اولمادیغین‌دان اؤترو دؤیوشون ایره‌لیله‌ین دؤورلرینده بؤیوک اولومسوزلوقلارلا قارشی-قارشییا قالمیش‌دیر.
عثمانلی دونانماسینا(دنیز قوه‌لرینه) باغلی یاووز و میدیل‌لی گمی‌لری‌نین سیواستوپولو بومباردیمانی‌نین آردین‌دان ۱ نووامبر ۱۹۱۴ گونو روس اوردوسو سینیری گئچه‌رک باسقین طرزینده هوجوما باشلامیش‌دیر. ارزوروم عومومی ایستیقامتینده ایره‌لیله‌ین روس قوه‌لری، ۷-۱۲ نووامبردا کؤپروکؤیه و ۱۷-۲۰ نووامبردا جریان ائدن "Azap" محاریبه‌لرینده ساواشی ایتیره‌رک گئری چکیلمک مجبوریتینده قالمیش‌دیر. دؤیوشون ایلک آیلاریندا میدانا گلن بو وضعیت، اوردونون ظابیط و ارلری اوزرینده موثبت بیر تأثیر یاراتمیش‌دیر. آنجاق آغیر ایتکی وئرن ۳-جو تورک اوردوسو، گئری چکیلن دوشمنی تعقیب ائده‌بیلمه‌میش؛ داها ال وئریش‌لی بیر اراضیده توپلانماق، تقویه قوه‌لری‌نین گلمه‌سینی گؤزله‌مک و یئنی بیر روس تعرروضونو قارشیلاماغا حاضیر اولماق مقصدی ایله ۸-۱۰ کیلومتره‌یه قدر گئری چکیلمیش‌دیر.
آوروپادا ساواشین سنگر حربینه چئوریلمه‌سی و قالیچیادا آوستوریا‌لی‌لارین روس‌لار قارشی‌سیندا چتین وضعیتده قالما‌لاری اوزرینه باش کومان‌دیر وکیلی انور پاشا، موتفیق‌لرین آوروپا‌داکی یوکونو یونگول‌لشدیرمک اوچون "آلمان باشکوموتان‌لیغی‌نین دا ائتکیسی‌ایله" شرق جبهه‌سینده روس‌لارین ایمحاسینی هدف آلان بؤیوک اؤلچوده قوشاتیجی بیر هوجوما قرار وئرمیش‌دیر.
انور پاشا، ایجرا ائدیله‌جک بیر هوجوملا ۱۸۷۷-۱۸۷۸ عثمانلی-روس محاریبه‌سینده (۹۳ حربی) دوغو آنادولودا ایتیریلن تورپاق‌لارین (قارص، باتوم، آرتوین و اردهان)نین گئری آلینماسینی و آردینجا حرکاتین قافقازا کؤچورولمه‌سینی مومکون گؤروردو.
انور پاشا، بو مقصدله ۱۴ دسامبر ۱۹۱۴-جو ایلده ایستانبول‌دان کؤپروکؤیه گلمیش‌دیر. هوجومون باهارا بوراخیلماسینی تکلیف ائدن ۳-جو اوردو کومان‌دیری حسن عزت پاشانی وظیفه‌سین‌دن آلا‌راق ۳-جو اوردو کومان‌دیرلیگینی اؤز اوزرینه گؤتورموش‌دور.
بو حرکاتی ایجرا ائده‌جک ۳-جو اوردو؛ ۹، ۱۰، ۱۱-جی کول اوردولار و ۲-جی سوواری دیویزیونو اولوشوردو. جبهه‌ده‌کی روس مؤوجودو ۱۰۰.۰۰۰، ۳-جو اوردونون مؤوجودو ایسه ۱۲۰.۰۰۰ ایدی. تورک اوردوسو ساییجا چوخ اولماسینا باخمایا‌راق روس‌لار، آغیر سیلاح، توپچو و دوناتیم باخیمین‌دان قطعی بیر اوستون‌لویه صاحیب ایدی‌لر.
۲۲ دسامبر ۱۹۱۴ - ۱۵ ژانویه ۱۹۱۵ تاریخ‌لری آراسیندا جریان ائدن ساری‌قمیش ساواشلاریندا تورک اوردوسونون تطبیق ائتدیگی پیلان، بیر کول اوردویلا دوشمه‌نین جبهه‌دن تثبیتینی، ایکی کول اوردویلا شیمال قانادین‌دان قوشاتیلاراق دوشمن جبهه‌سی‌نین ۳۰-۳۵ کیلومتره‌یه قدر گئری‌سین‌ده‌کی ساری‌قمیشی اله گئچیریلمه‌سی بؤیوک دوشمن قوه‌لری‌نین ایمحاسینی نظرده توتوردو.
تامامیله قارلارلا قاپا‌لی، چوخ یوکسک داغ‌لیق و یول‌سوز بیر اراضیده او گونون شرط‌لری آلتیندا قیش دوناتیمین‌دان محروم پیادا و آتلی بیرلیک‌لرله ائدیلن بو حرکت چوخ ریسک‌لی ایدی. خصوصیله ۱۰-جو کول اوردو بیرلیک‌لری، آللاهواکبر داغلارینی آشارکن جیدی چتین‌لیک‌لر و قیش شرط‌لری سببیله گرک میقدار گرکرسه مؤوجود سیلاح‌لار جهتین‌دن چوخ ایتکی وئرمیش‌دیر. نئجه کی تورک قوه‌لری‌نین بؤیوک بیر قیسمی سویوق‌دان دونا‌راق اؤلموش‌دور. ساری‌قمیشه گیره بیلن ۳۰۰ نفرلیک بیر قوه‌ده روس‌لار طرفین‌دن گئری آتیلمیش‌دیر. بو موفقیت‌سیزلیگ قارشی‌سیندا انور پاشا، ۱۰ ژانویه ۱۹۱۵ده ۳-جو اوردو کومان‌دیرلیغینی توی‌ژنرال حافیظ حاقی پاشایا تحویل وئریب ایستانبولا قاییتمیش‌دیر.
بو ساواشلاردا روس‌لارین ضاییعاتی ۳۰.۰۰۰، تورک‌لرین ضاییعاتی ایسه ۶۰.۰۰۰ عسکره قدردیر. روس‌لار؛ تورک‌لردن ۲۰۰ سوبای، ۷۰۰۰ اری اسیر، ۲۰ اوتوماتیک نوفک، ۳۰ توپو غنیمت اولا‌راق آلمیش‌لار. بو محاریبه نتیجه‌سینده دوغو آنادولو، روس‌لارین ایشغالینا معروض قالمیش‌دیر.
نیهایت ۳-جو تورک اوردوسو، تعروضوندن اول ایشغال ائتمیش اولدوغو Azap مؤوضعینه (توتاک-نارمان خطی) چکیلمیش‌دیر. تقویه قوه‌لر آلا‌راق روس تعروضلارینی بو خطده قارشیلاماغا حاضیرلانمیش‌دیر.
ساری‌قمیش حرکاتی ایله باغلی خبرلر، آنجاق سونرا‌دان ایجتیماعیت گوندمینه گلدیگین‌دن بورادا اولوب بیتن‌لر چوخ سونرا‌لار آچیقلیغا قاووشدورولموشدور.
ساری‌قمیش محاصیره حرکاتی؛ دوشمن قوه‌لری‌نین آرخاسینا دوشمه‌نی هدف آلان موفقیت‌لی بیر پیلان ایدی. آنجاق ایستراتژینین فاکتورلاریندان واخت و ایقلیم شرط‌لری یاخشی دگرلندیریله‌بیله‌دیگی اوچون بو نتیجه قاچیلماز اولموش‌دور.
هیلالی احمر ایشچی‌لری‌نین قارلار اوزریندن توپلادیغی شهیدلرین رسمیلری هرکسین اوره‌گینی یاخیر.
ساری‌قمیش، تورک حرب تاریخی‌نین ان آجی محاریبه‌لرینده بیرینه صهنه اولموش‌دور. تورک اوردوسو، آغیر شرط‌لر آلتیندا یاپیلان بیر ساواشدا قهرمانجاسینا ووروشموش‌دور. تورک اوردوسونون ایتگیلرینده‌کی اصل فاکتورلار، چتین اراضی و شیدت‌لی قیش شرط‌لری ایله تجهیزات چاتیشمازلیغی و اوجستیکین غیری کافی‌لیگی‌دیر. چوخ آغیر شرایط آلتیندا قهرمانجاسینا دؤیوشن تورک عسگری، محاربه‌یه سونونا قدر مقاویمت گؤسترمیش، وطنینی قوروماق و موفقیته چاتماق اوچون سون‌سوزجاسینا بیر سعی گؤسترمیش‌دیر. ساری‌قمیش حرکاتی، تورک میلتی‌نین وطنی و مقدس وارلیق‌لاری اوغروندا نه‌لرائده بیله‌جگینی‌نین بیر دلیلی‌دیر.
بو یازی تورکیه گنل کورمای باشقانلیغی سایتیندان آلینمیشدیر
عثمانلی دؤلتی، آلمانیا الده ائدیلن راضیلاشمانین آردین‌دان بیرینجی دونیا دؤیوشونه گیرمک مجبوریتینده قالمیش‌دیر. آنجاق بالکان دؤیوشون‌دن یئنی چیخمیش اولماسی و یئترلی حاضرلیق‌لاری الده ائتمه ایمکانی و واختی اولمادیغین‌دان اؤترو دؤیوشون ایره‌لیله‌ین دؤورلرینده بؤیوک اولومسوزلوقلارلا قارشی-قارشییا قالمیش‌دیر.
عثمانلی دونانماسینا(دنیز قوه‌لرینه) باغلی یاووز و میدیل‌لی گمی‌لری‌نین سیواستوپولو بومباردیمانی‌نین آردین‌دان ۱ نووامبر ۱۹۱۴ گونو روس اوردوسو سینیری گئچه‌رک باسقین طرزینده هوجوما باشلامیش‌دیر. ارزوروم عومومی ایستیقامتینده ایره‌لیله‌ین روس قوه‌لری، ۷-۱۲ نووامبردا کؤپروکؤیه و ۱۷-۲۰ نووامبردا جریان ائدن "Azap" محاریبه‌لرینده ساواشی ایتیره‌رک گئری چکیلمک مجبوریتینده قالمیش‌دیر. دؤیوشون ایلک آیلاریندا میدانا گلن بو وضعیت، اوردونون ظابیط و ارلری اوزرینده موثبت بیر تأثیر یاراتمیش‌دیر. آنجاق آغیر ایتکی وئرن ۳-جو تورک اوردوسو، گئری چکیلن دوشمنی تعقیب ائده‌بیلمه‌میش؛ داها ال وئریش‌لی بیر اراضیده توپلانماق، تقویه قوه‌لری‌نین گلمه‌سینی گؤزله‌مک و یئنی بیر روس تعرروضونو قارشیلاماغا حاضیر اولماق مقصدی ایله ۸-۱۰ کیلومتره‌یه قدر گئری چکیلمیش‌دیر.
آوروپادا ساواشین سنگر حربینه چئوریلمه‌سی و قالیچیادا آوستوریا‌لی‌لارین روس‌لار قارشی‌سیندا چتین وضعیتده قالما‌لاری اوزرینه باش کومان‌دیر وکیلی انور پاشا، موتفیق‌لرین آوروپا‌داکی یوکونو یونگول‌لشدیرمک اوچون "آلمان باشکوموتان‌لیغی‌نین دا ائتکیسی‌ایله" شرق جبهه‌سینده روس‌لارین ایمحاسینی هدف آلان بؤیوک اؤلچوده قوشاتیجی بیر هوجوما قرار وئرمیش‌دیر.
انور پاشا، ایجرا ائدیله‌جک بیر هوجوملا ۱۸۷۷-۱۸۷۸ عثمانلی-روس محاریبه‌سینده (۹۳ حربی) دوغو آنادولودا ایتیریلن تورپاق‌لارین (قارص، باتوم، آرتوین و اردهان)نین گئری آلینماسینی و آردینجا حرکاتین قافقازا کؤچورولمه‌سینی مومکون گؤروردو.
انور پاشا، بو مقصدله ۱۴ دسامبر ۱۹۱۴-جو ایلده ایستانبول‌دان کؤپروکؤیه گلمیش‌دیر. هوجومون باهارا بوراخیلماسینی تکلیف ائدن ۳-جو اوردو کومان‌دیری حسن عزت پاشانی وظیفه‌سین‌دن آلا‌راق ۳-جو اوردو کومان‌دیرلیگینی اؤز اوزرینه گؤتورموش‌دور.
بو حرکاتی ایجرا ائده‌جک ۳-جو اوردو؛ ۹، ۱۰، ۱۱-جی کول اوردولار و ۲-جی سوواری دیویزیونو اولوشوردو. جبهه‌ده‌کی روس مؤوجودو ۱۰۰.۰۰۰، ۳-جو اوردونون مؤوجودو ایسه ۱۲۰.۰۰۰ ایدی. تورک اوردوسو ساییجا چوخ اولماسینا باخمایا‌راق روس‌لار، آغیر سیلاح، توپچو و دوناتیم باخیمین‌دان قطعی بیر اوستون‌لویه صاحیب ایدی‌لر.
۲۲ دسامبر ۱۹۱۴ - ۱۵ ژانویه ۱۹۱۵ تاریخ‌لری آراسیندا جریان ائدن ساری‌قمیش ساواشلاریندا تورک اوردوسونون تطبیق ائتدیگی پیلان، بیر کول اوردویلا دوشمه‌نین جبهه‌دن تثبیتینی، ایکی کول اوردویلا شیمال قانادین‌دان قوشاتیلاراق دوشمن جبهه‌سی‌نین ۳۰-۳۵ کیلومتره‌یه قدر گئری‌سین‌ده‌کی ساری‌قمیشی اله گئچیریلمه‌سی بؤیوک دوشمن قوه‌لری‌نین ایمحاسینی نظرده توتوردو.
تامامیله قارلارلا قاپا‌لی، چوخ یوکسک داغ‌لیق و یول‌سوز بیر اراضیده او گونون شرط‌لری آلتیندا قیش دوناتیمین‌دان محروم پیادا و آتلی بیرلیک‌لرله ائدیلن بو حرکت چوخ ریسک‌لی ایدی. خصوصیله ۱۰-جو کول اوردو بیرلیک‌لری، آللاهواکبر داغلارینی آشارکن جیدی چتین‌لیک‌لر و قیش شرط‌لری سببیله گرک میقدار گرکرسه مؤوجود سیلاح‌لار جهتین‌دن چوخ ایتکی وئرمیش‌دیر. نئجه کی تورک قوه‌لری‌نین بؤیوک بیر قیسمی سویوق‌دان دونا‌راق اؤلموش‌دور. ساری‌قمیشه گیره بیلن ۳۰۰ نفرلیک بیر قوه‌ده روس‌لار طرفین‌دن گئری آتیلمیش‌دیر. بو موفقیت‌سیزلیگ قارشی‌سیندا انور پاشا، ۱۰ ژانویه ۱۹۱۵ده ۳-جو اوردو کومان‌دیرلیغینی توی‌ژنرال حافیظ حاقی پاشایا تحویل وئریب ایستانبولا قاییتمیش‌دیر.
بو ساواشلاردا روس‌لارین ضاییعاتی ۳۰.۰۰۰، تورک‌لرین ضاییعاتی ایسه ۶۰.۰۰۰ عسکره قدردیر. روس‌لار؛ تورک‌لردن ۲۰۰ سوبای، ۷۰۰۰ اری اسیر، ۲۰ اوتوماتیک نوفک، ۳۰ توپو غنیمت اولا‌راق آلمیش‌لار. بو محاریبه نتیجه‌سینده دوغو آنادولو، روس‌لارین ایشغالینا معروض قالمیش‌دیر.
نیهایت ۳-جو تورک اوردوسو، تعروضوندن اول ایشغال ائتمیش اولدوغو Azap مؤوضعینه (توتاک-نارمان خطی) چکیلمیش‌دیر. تقویه قوه‌لر آلا‌راق روس تعروضلارینی بو خطده قارشیلاماغا حاضیرلانمیش‌دیر.
ساری‌قمیش حرکاتی ایله باغلی خبرلر، آنجاق سونرا‌دان ایجتیماعیت گوندمینه گلدیگین‌دن بورادا اولوب بیتن‌لر چوخ سونرا‌لار آچیقلیغا قاووشدورولموشدور.
ساری‌قمیش محاصیره حرکاتی؛ دوشمن قوه‌لری‌نین آرخاسینا دوشمه‌نی هدف آلان موفقیت‌لی بیر پیلان ایدی. آنجاق ایستراتژینین فاکتورلاریندان واخت و ایقلیم شرط‌لری یاخشی دگرلندیریله‌بیله‌دیگی اوچون بو نتیجه قاچیلماز اولموش‌دور.
هیلالی احمر ایشچی‌لری‌نین قارلار اوزریندن توپلادیغی شهیدلرین رسمیلری هرکسین اوره‌گینی یاخیر.
ساری‌قمیش، تورک حرب تاریخی‌نین ان آجی محاریبه‌لرینده بیرینه صهنه اولموش‌دور. تورک اوردوسو، آغیر شرط‌لر آلتیندا یاپیلان بیر ساواشدا قهرمانجاسینا ووروشموش‌دور. تورک اوردوسونون ایتگیلرینده‌کی اصل فاکتورلار، چتین اراضی و شیدت‌لی قیش شرط‌لری ایله تجهیزات چاتیشمازلیغی و اوجستیکین غیری کافی‌لیگی‌دیر. چوخ آغیر شرایط آلتیندا قهرمانجاسینا دؤیوشن تورک عسگری، محاربه‌یه سونونا قدر مقاویمت گؤسترمیش، وطنینی قوروماق و موفقیته چاتماق اوچون سون‌سوزجاسینا بیر سعی گؤسترمیش‌دیر. ساری‌قمیش حرکاتی، تورک میلتی‌نین وطنی و مقدس وارلیق‌لاری اوغروندا نه‌لرائده بیله‌جگینی‌نین بیر دلیلی‌دیر.
بو یازی تورکیه گنل کورمای باشقانلیغی سایتیندان آلینمیشدیر
No comments:
Post a Comment