Firidun Ağasıoğlu: "Tanınmış dilçilər Altay nəzəriyyəsinə şübhəylə
baxırlar"
Bu
yaxınlarda guya Türkiyə-Ermənistan sərhədlərinin açılmasına etiraz edən
(halbuki sevinirdilər) həyasız ermənilər hətta dedilər, "biz bəşər
mədəniyyətinə heç nə verməyən türklərlə bir yerdə ola bilmərik". Bu səviyyədə saxtakarlıq yalnız
erməniyə xas ola bilər. Deməli, özümüzə, tariximizə yiyəlik duyğumuz ardıcıl
olmalıdır ki, erməni kimi balacalar və onların havadarları ruhumuz, ağlımız
üzərində at oynada bilməsinlər.
Azərbaycan türklərinin bu torpaqlara gəlmə olması cəfəngiyyatını qabardan
düşmənlərimiz unudurlar ki, gəlmə xalq bu dərəcədə hər mənada zənginliyə malik
ola bilməzdi.
Bir xalqın böyüklüyü, qeyri-adiliyi onun dilinin qüdrəti ilə ölçülür.
Professor Firidun Ağasıoğlu deyir ki, türklərin sözləri zaman-zaman başqa
dillərə keçib. Azərbaycan türkləri heç yana getməyiblər, miqrasiya
etməyiblər:" Ümumən türklərin böyük bir hissəsi Qafqaz dağlarını aşıb,
indiki Dağıstandan şimala qalxıblar. Bir hissəsi isə Azərbaycan, Orta Asiya
üzərindən keçərək Altaya qədər gedib çıxıb. Nəzəriyyəni belə quranda hər şey öz
yerini tutur. O ki deyirlər, Azərbaycana Ön Asiya türkləri gəlib; əslində onlar
gəlmələr deyil, bu, onların qayıtmalarıdır. e.ə. 4-cü minillikdə buradan
gedənlər, orada monqollarla, eləcə də digər etnoslarlaə qaynayıb-qarışıblar.
Təbiidir ki, gəlmək ayrı, geri qayıtmaq ayrı məsələdir. Ən böyük nöqsan odur
ki, türklərin qayıtmalarını ilk gəlmə kimi qələmə veriblər. Bütün bunları çözüb
aydınlaşdıranda mənzərə çox aydınlaşır, müəyyən bir dəqiq qənaət hasil olur. Bu
mənada Altay nəzəriyyəsini qəti şəkildə rədd etdim. Bu, təkcə mənim fikrim
deyil. Tanınmış dilçilərin çoxu artıq Altay nəzəriyyəsinə şübhə ilə baxırlar.
Hətta açıq yazırlar ki, bu nəzəriyyə özünü doğrultmadı. Sübut olunmamış bir
nəzəriyyə ilə baş alıb getmədim."
Bu, tarixən bizi sevməyənlərin bu gün də uydurduqları "vəhşi
türk" cəfəngiyyatına qarşıdır. Əslində türk mahiyyətcə özünün məskənində
köç edib. Türk işğalçı olmayıb, o, hara gedibsə, özü ilə mədəniyyət, türk
insanlığı aparıb: "Türk etnosu, türk dili Ön Asiyada yaranıb, semit,
hind-avropa, qafqazdilli xalqları bura gəlmədilər. Bura ilk gələnlər şumerlər
idi. Onlar eradan əvvəl 5-ci minilliyin sonlarında gəlmişdilər. Onlardan sonra
akkadlar, assurlar gəlmişdilər. Şimaldan isə Hind-Avropa xalqları gəlmişdilər.
İlk gələnlər hetlər idilər".
Quzey Qafqazdan isə türkün qədim yurduna ilk gələnlər hurrilər idi.
Firidun Ağasıoğlu bu qənaətdədir: "Onların ardınca bura urartular
gəlmişdilər. Gəliblər, burada türk tayfaları ilə ciddi təmasda olublar. Onların
dillərində istənilən qədər sözlərimiz, deyimlərimiz qalıb. Buradan Altaya doğru
böyük köçlər olub. Bu istiqaməti müəyyənləşdirən arxeoloji bölgələr var. Deyək
ki, biri beşinci, biri üçüncü, biri də birinci ilə aiddirsə, qədimlik beşinci
il götürülür, o istiqaməti müəyyənləşdirir. Məsələn, Mesopotamiyada olan
mədəniyyət 500, 1000 ildən sonra görürsən, Orta Asiyada üzə çıxır. Sonra
görürsən, bir az da Şərqə doğru uzaqlaşır. Antropologiya baxımından məsələyə
yanaşsaq, bugünkü Azərbaycan türkləri hind-avropa irqinin Aralıq dənizi tipinə
aiddir. Araşdırdığım son 7-8 minillik materiallar göstərir ki, o antropoloji
tip Azərbaycanda dəyişməyib, əvvəlki kimi qalıb. Amma Şərqə doğru gedən
türklərdə dəyişib, çünki onlar gedib monqollarla qaynayıb-qarışıblar, onlarda
monqoloid cizgiləri əmələ gəlib".
Orta Asiyada yaşayan türklərdə yarıtürklük, yarımonqolluq xüsusiyyətləri
aydın şəkildə sezilir: "Təbiidir, onlar getdiklərinə görə qarışıblar, biz
getmədiyimiz üçün qarışmamışıq. Türk xalqlarını köçəri kimi təqdim edən məhz
Altay nəzəriyyəsidir. Deyirlər ki, türklər Altayda doğulublar, köçəriliklə
gəlib Anadoluya kimi çıxıblar. Ona görə də bizləri köçəri tayfalar sanırlar.
Əslində belə deyil. Bu, qədim Atayurdda yaşayanlar oturaq türklərdir.
Həmin türklərin də ən bariz nümunəsi biz Azərbaycan türkləriyik. Bizdə
köçərilik yoxdur. Türklərdə bağ-bostan, əkinçilik, heyvandarlıq minillərdir ki,
davam edərək gəlir.
Doğuya və quzeyə gedən türklər təbiidir ki, oralarda özlərinə ikinci bir
Atayurd qurublar. Bu, yarımköçərilikdir, türklər bu cür həyat tərzini də
yaşayıblar. Bunlar isə Azərbaycan türklərinə xüsusi şəkildə aid deyil, şərqə və
şimala gedən türklərin həyat tərzidir, onlarda da tam yox, yarımköçəri həyat
tərzidir".
Firudin Ağasıoğlu bu qənaətdədir ki, yaylaq-qışlaq köçü köçərilik deyil:
"Deyək ki, 3-4 min il qabaq qaşqaylar İranda hansı yaşamı yaşayırdılarsa,
bu gün də həmin yaşamda davam edirlər. Bunlar ilin 4 ayını müəyyən marşrutlarla
dövrə vururlar. Əsərlərimdə türk xalqları oturaqlara və yarımoturaqlara
bölünür. Türk xalqları içərisində təmiz köçərilər olmayıb, yəni qaraçı
mənasında; Hindistandan çıxan, farslarla qarışığı olan qaraçılar dünyanın hər
tərəfinə yayılıblar, təmiz köçərilər onlardır."
Türkün sırf özünəməxsus cəhətləri çoxdur. Düzdür, irq deyəndə bura bir
neçə millət aid edilir, ancaq bir çox xüsusiyyətlərinə görə türkü ayrıca irq
saymaq olar. Hər halda türk bugünkü təsniflərə qətiyyən sığmır. Ancaq Firudin
Ağasıoğlu bu məsələyə fərqli münasibət bəsləyir: "Çox təəssüf ki, türkü
zaman-zaman aparıb monqollara bağlayıblar. Halbuki monqollar dünyada özəl bir
irqdir. Bizim Azərbaycan Türklərinin o irqə qətiyyən aidiyyatı yoxdur. Şəxsən
mən belə deməzdim ki, türklər ayrıca bir irqdir. Bu cür deyə bilərəm ki,
türklər ayrıca bir etnosdur. Zəncilər avropoid irqinə mənsubdur. Avropa
xalqlarının hamısı Hind-Avropa irqi sayılır. Ön Asiyada, Aralıq dənizi
ətrafında yaşayan qədim insanlar avropoid tipidir. Yəni irqlə milləti
qarışdırmamalıyıq. Bir irqdə 8-9 millət ola bilər. Amma bir millətdə bir neçə
irqi axtarmaq düz deyil. Türk millətinin aid olduğu irq hind-avropa irqidir.
Biz də o böyük toplumun içindəyik, ancaq etnos kimi bu, elə bir etnosdur ki,
heç kimə aidiyyatı yoxdur. Dünyanın ən qədim etnoslarından biridir, çünki bunun
dili çox qədimdən formalaşmağa başlayıb. Münasibətdə olduğu xalqların dilində
çoxlu sözlərimizə rast gəlirik. Türk etnosu ən qədim xalqlardan biridir və dili
dünya dilləri içərisində fantastik özəllikləri olan bir dildir. Ancaq tutalım
ki, 5 yüz il əvvəlki ərəb dilini ərəblər oxuyub başa düşə bilmirlər. 10 yüz il
bundan qabaqkı fars dilini bugünkü farslar oxuyub başa düşə bilmirlər. Erməni
dilini də ermənilər. Puşkindən qabaqkı rus dilini bugünkü rus ziyalısı oxuyub
başa düşə bilmir. Di gəl ki, türk etnosunun dili çox qədimdən inkişaf edə-edə
gəlib, elə bir mərhələyə çatıb ki, artıq bundan sonra dəyişmir, öz
konservativliyini saxlayır. Dünya dillərində yeganə dildir ki, bunun dilində
başqa dildən alınma bir dənə də olsun fel yoxdur. Bu gün yüzlərlə fakt var ki,
türk etnosu digər etnoslardan özəlliklərilə fərqlənir. Bunun əksəriyyəti müsbət
cəhətlərdir. Türk ədəbiyyatında, mifologiyasında, dastanlarında, musiqisində,
mətbəx mədəniyyətində, heyvandarlıqda, dövlət quruculuğunda və başqa
sahələrdəki qeyri-adiliklərini təhlil edəndə görürsən ki, bu xalq həmişə
özünəməxsus olub".
Ancaq çox təəssüf ki, bu etnosu həmişə "cavanlaşdırıblar":
"Deyiblər ki, sənin uzağı 2-3 min il tarixin var, köçərisən, gəlib
buradakı xalqları öldürüb, torpaqlarını qəsb edib dövlətlər qurmusan.
Zaman-zaman bizim türkoloqlara bunu aşılayıblar. Bizim türkoloqlar da bu
sindromdan çıxa bilməyiblər. Bu və digər səbəblərdən türkü sevməyənlərin
türkologiyanı "dalana dirəməsi" çox asanlaşıb. Məhz bu səbəblərdən
türkologiya elmi yenidən başlanmalıdır. Bu elm istiqamətini düzgün
götürməlidir".
Şumer-türk əlaqələrini qohumluq yox, əlaqə üzərində yaranmış yaxınlıq
sayan Firudin Ağasıoğlu deyir ki, ilk növbədə qohumluq antropoloji baxımdan
olmalıdır: "Şumerlərin antropologiyası türklərin antropologiyasından
fərqlidir. Digər tərəfdən də etnoqrafik oxşarlıq olmalıdır. Halbuki
etnoqrafiyada böyük fərqlər var. Məsələn, ölübasdırma adətini götürək. Qədim
türklər ölülərini bükülü basdırıblar. Yəni dizi yuxarı, dirsəkdən qatlanmış,
əli başının altında. Bu, türkün klassik ölübasdırma adətidir. Hara gedibsə,
ölüsünü beləcə basdırıb. Amma şumerlər ölülərini uzanmış halda basdırıblar.
Belə misalları çox çəkmək olar. Şumerlərin bura gəlməsini bütün şumeroloqlar
istisnasız olaraq deyirlər. Ancaq biz onlardan fərqli olaraq buralara
gəlməmişik. Üçüncüsü, mən dilçiyəm və dil faktlarına əsaslanıram. Şumer dilində
çoxlu türkizmlər var. Ancaq bu, o demək deyil
ki, şumer dili türk dilidir. Şumer dilinin qrammatikası bəllidir, yazıları,
mətnləri var. Şumer dilində yazılmış mətnlər yığılsa, böyük bir kitabxana əmələ
gələr.
Ancaq şumer
dilinin qrammatikası ilə türk dilinin qrammatikası arasında fərqlər var. Şumer
dilində bizim çoxlu sözlərimiz var. Erməni dilində də bizim 30 faiz sözlərimiz
var. Yaxud da akkad dili. Məlumdur ki, akkad dili sami dilidir, yəni bunlar
indiki ərəblərin dilidir. Onların da dilində türkizmlər var. İndi biz durub
onlara türk deyə bilmərik ki? Halbuki şumerlərdən sonra akkadlar gəlib, şumerləri
öz içərilərində əridiblər".
Professor
Elməddin Əlibəyzadə isə deyir: ""Azərbaycan xalqının mənəvi
mədəniyyət tarixi" adlı kitabımda "Bibliya" ilə qədim Şumer
mifləri və dastanlarının arasında müqayisələr aparmışam. Məlum olur ki, eynilə
qədim Şərqdə dini məsələlər "Bibliya"ya köçürülüb, tərcümə olunub. Elə
yerlər var, vergülünə də söz yoxdur. Z.Kasidolski müqayisələr apararaq bu
qənaətə gəlir. Zərdüşt peyğəmbər dünya miqyasında elə iş görüb ki, ona bərabər
heç kəs yoxdur. Ancaq Zərdüştün üzərinə qara pərdə çəkiblər. Heç şübhəsiz ki,
Zərdüşt şumer mədəniyyətilə dərindən tanış imiş. Belə fikirlər də var ki,
şumerlər tamam başqa bir sivilizasiyanın sorağı olub. Fikrimcə, şumerlər
insanlığın yaranışı ilə əlaqədar olan sivilizasiyadır. "Kainatın və
insanın yaranması" mifinin tarixi təxminən 45-50 min il göstərilir. Şumerlərin
sivilizasiya mədəniyyətinin yüksəlməsi dövrü eramızdan əvvəl V-IV minilliklərə
təsadüf edir. Həmin dövrdən 9 poema qalıb ki, onlardan biri
"Bilqamıs" dastanıdır. Dünyanın bütün tanınmış alimləri bu
qənaətdədir ki, bu, türk mədəniyyətidir. Şumerin mərkəzi şəhərinin adı
"Uruq" olub. Bu gün "Uruq" sözü dilimizdə həm şəxs adı, həm
də qarğış kimi işlənilir: "Uruq turğun üzülsün". Yəni nəslin-kökün
kəsilsin. Eləcə də Bilqamıs adı belə yozulur: "Hər şeyi bilən adamın
dastanı". "Bil" türk sözüdür, "bilmək" anlamındandır,
"qamu" isə "hamı" sözünün qədim türk formasıdır". AKP TRT-2-ni öz oyununa qoşub
Kanal Əbülfəz Elçibəy haqqında qərəzli
məlumatlar yayır
Türkiyədə
hakimiyyətdə olan AKP yetkililəri Türkiyə-Ermənistan sərhədlərini açmaq
məsələsini gündəmə gətirəndə və buna Azərbaycan təpki göstərəndə o zaman
mətbuatda erməni politoloq Ruben Safrastyan bir açıqlama səsləndirdi.
Elçin
Qaliboğlu
Xalq Cəbhəsi.-
2009.- 20 oktyabr.- S.14.
No comments:
Post a Comment