پرچم، الفباي فونتيك، حدود مرزي آزربايجان، روز خيدير نبي، ... و روند ملت شوندگي و تثبيت خود ملي

گفتگو با مهران بهاري - آزربايجان دموکراسي اوجاغي 

 نوامبر ٢٠٠٩

س-عده اي اقداماتي مانند طرح پرچم براي آزربايجان، گذر به الفباي فونتيك عربي براي زبان تركي، تعيين حدود مرزي آزربايجان جنوبي با مناطق ملي ديگر از جمله فارسستان، كردستان، لكستان و گيلان و تبديل روز خيدير نبي به يك روز ملي ترك را اموري "حاشيه اي و بي ربط" مي دانند. نظر شما چيست؟

هر آنچه كه باعث واگرائي هويتي خلق ترك از خلق فارس به لحاظ انديشه، عمل و سمبولها گردد، خواه ناخواه به روند ملت شوندگي وي و كسب هويت سياسي مستقل او كمك خواهد كرد. علاوه بر اين، براي تعيين سرنوشت "خود"، نخست اين خود مي بايد تبارز پيدا كند، سپس از "خود" فارس واگرائيده و تثبيت شود. پرچم ملي، الفباي ملي، مرزهاي ملي و روزهاي ملي خاص از ابزارهائي هستند كه به بهترين وجه اين وظايف را بجا مي آورند.

گذر به الفباي عربي اصلاح شده صد درصد فونتيك، بدون تناقض داخلي و بدون استثناء براي زبان تركي- متفاوت از خط عربي-فارسي كنوني- علاوه بر يك نياز عاجل زبانشناسانه، به لحاظ سياسي نيز ضروري است. زيرا كاربرد همچو الفبائي، به همراه اصرار بر كاربرد الفباي لاتين تركي (و مواردي چون كاربرد املاي فونتيك تركي مانند نگارش "آزربايجان" در متون فارسي و "آزه‌ربايجان" در متون تركي به جاي "آذربايجان") باعث تبارز هويت ملي-اتنيكي خلق ترك از خلق فارس و رهائي وي از وابستگي به الفبا و رسم الخط و املا فارسي كه مانند خود زبان فارسي نقشي محوري در متوقف كردن روند ملت شوندگي خلق ترك و آسيميلاسيون ملي وي دارد مي شود.

سعي براي تبيين و تثبيت مرزهاي "منطقه ملي ترك در شمال غرب ايران" و اين همان نمودن آن با "آزربايجان جنوبي"، علاوه بر داشتن نقش در ايجاد مفهوم مدرن وطن و تبديل آزربايجان به وطن، كمك به كاهش تنشهاي ارضي با ملل همسايه فارس و كرد و گليك و غافلگير نشدن توسط سورپريزهاي توسعه طلبانه همسايگان؛ پيش شرطي حياتي براي پروژه فدراليسم ملي-اتنيكي-زباني است.

پرچم يكي از نيرومندترين سمبولهاي تبارز هويت ملي در تمام اعصار و در سراسر جهان است. در جهان معاصر هيچ روند ملت شوندگي-ملت سازي و تعيين سرنوشت خود و هيچ حركت ملي بدون دارا بودن پرچم مستقل و خاص خود نه وجود دارد و نه قابل تصور است. در منطقه ما نيز همه گروههاي ملي از ملل محكوم گرفته تا اقليتهاي ملي درگير در حركت ملي خود- چچنها، كردها، ارمنيان قاراباغ، توركمانان عراق، تالشها، حتي آسوريان و كوليان پراكنده پرچم مستقل و نمادين خود را دارند. خلق ترك ساكن در ايران با جمعيتي بيش از ٣٠ ميليون و آزربايجان جنوبي با مساحتي برابر با انگلستان پديده هائي استثنائي نيستند. داشتن پرچم ملي، امري منوط به پس از تشكيل دولت ملي و تصويب مجلس ملي در آينده اي نامعلوم هم نيست. زيرا پرچم يك ملت را بوجود مي آورد و يك ملت دولت را. طرح پرچمهائي براي ملت ترك و آزربايجان جنوبي، هم پاسخي به نياز يك ملت در حال رشد و بلوغ، هم نشانگر وارد شدن مجادله وي به فاز سياسي و تعميق آن و هم نشانگر خواست وي براي داشتن هويت ملي-اتنيكي مستقل و مالا تعيين سرنوشت خود او مستقل از فارسها است. اين امر محصول طبيعي قوام "خود" و ادراك و آگاهي خلق ترك بر اين "خود" است. علاوه بر آن، پرچم ملي سلاحي بسيار موثر براي ايجاد همبستگي و پيام رساني در يك مبارزه غير خشونت آميز مدرن و دمكراتيك، حين تظاهرات، اعتصابها، تحصنها و ... است. يكي از دلائلي كه امروز جوانان ترك در آزربايجان جنوبي مجبور به كاربرد سمبولهائي پراكنده مانند پرچم سرخ تيم تيراختورسازي، پرچمهاي جمهوري آزربايجان و تركيه و بعضا سمبولهائي با پيامهائي گمراه كننده مانند علامت بوزقورد گروههاي مليتگراي افراطي تركيه مي شوند، نبود سمبل و پرچم ملي تثبيت شده براي حركت ملي ترك و آزربايجان جنوبي است. اين وضعيت نمي تواند و نبايد بدين صورت ادامه يابد. و اما در مورد پرچم ملي اصل بر استمرار و پيوستگي است. در اغلب پرچمهاي تاكنون پيشنهاد شده براي آزربايجان جنوبي سه رنگ آبي، قرمز و سبز بكار رفته اند. به نظر من اين سه رنگ تثبيت شده مناسبترين رنگها براي استفاده به عنوان رنگهاي سمبوليك آزربايجان جنوبي و حركت ملي ترك مي باشند و نيازي به جستجوي رنگهاي نمادين جديدي براي حركت ملي ترك و آزربايجان جنوبي نيست، زيرا اين رنگها موجودند.

حركت ملي كرد در تركيه از جنبه سمبولسازي و كاربرد آنها حاوي درسهاي بسيار مهمي براي ماست. كردهاي تركيه طي مجادله اي طولاني، پرهزينه و سرسختانه توانستند رنگهاي پرچم جمهوري مهاباد، حروف  Qو W كردي كه در الفباي تركي تركيه وجود ندارند، نوروز (نئوروز) و حتي كاربرد كلمه "سايين" (محترم) در باره اوجالان را به سمبل ملي خود تبديل و آنها را به دولت تركيه نيز تحميل كنند. در آغاز كاربرد سه رنگ مذكور، حروف W و Q، برگزاري "نئوروز" و بكار بردن كلمه "سايين" (محترم) در باره اوجالان از طرف دولت تركيه با حبس هاي طويل المدت پاسخ داده مي شد. با اينهمه نه تنها هيچ كردي اينها را اموري "حاشيه اي" و "فرعي" نخواند، بلكه كردان با استقامت و يكدلي اين رنگها، حروف مذكور، "نئوروز" و كلمه "سايين" را براي اعتلاي همبستگي و تعميق هويت ملي كرد و مبارزه طلبي به دولت تركيه و افشاي وي  بكار بردند. حتي ليلا زانا نماينده مجلس، با نوار سه رنگي سبز، سفيد و سرخ در پشت كرسي مجلس ظاهر شد و به كردي سخن گفت. نهايتا دولت تركيه مجبور به عقب نشيني گرديد و همه آنها را به عنوان سمبلهائي كردي به رسميت شناخت و آزاد نمود.

در مورد حركت ملي ترك و آزربايجان جنوبي نيز اقدامات فوق نه تنها حاشيه اي و بي ربط نيستند، بلكه از محكمترين و قطعي ترين شواهد بر اين امر كه تركان ساكن در ايران و آزربايجان خواستار صاحب شدن به هويت ملي جداگانه و بخش كردن مفهوم وطن به آزربايجان جنوبي مي باشند هستند. اين رفتارها در عين حال به اصطلاح از محكمه پسندترين ضرورتها براي برخورداري يك ملت محكوم از حق تعيين سرنوشت خود-خارجي اند. اكثر كساني كه با اين امور مخالفت مي كنند و آنها را حاشيه اي مي دانند خود روشنفكراني چپ از نسلهاي گذشته و منسوب به جريانات پان ايرانيسم خجالتي و آزربايجانگرائي استالينيست در "حاشيه" حركت ملي و كم تجربه در امر مديريت يك حركت ملي اند كه بر اهميت "مركزي" اينگونه امور "حاشيه اي" در امر ملت شوندگي-ملت سازي، نيازهاي يك حركت ملي و سياسي شدن آن و ايجاد ضرورت براي استفاده از حق تعيين سرنوشت وقوف كافي ندارند. اينگونه افراد ايرانگرا و فارس مركز همواره به بهانه مبارزات اصلي و مركزي تري مانند مبارزه ضداستبدادي و ضدفاشيستي و ضدامپرياليستي و يا .... با روند ملت شوندگي-ملت سازي خلق ترك و احقاق حقوق ملي ملت ترك مخالفت كرده آنرا به حاشيه رانده اند. در صميميت و نيت افرادي كه خود را طرفدار فدراليسم و مدافع تعيين سرنوشت خلق ترك مي دانند، اما در عمل با هر آنچه كه به فرم گرفتن هويت ملي اين خلق و ايجاد ضرورتهاي سياسي براي استفاده وي از حق تعيين سرنوشت خود ياري مي رساند مخالفت مي كنند ترديدهاي جدي مي بايد داشت.

Sozumuz, a window opening to the life/culture of the turkish nation of iran/south azerbaijan:
http://sozumuz.blogspot.com/
http://sozumuz-turk-dovletler.blogspot.com/

http://elobaoymaqlarimiz.blogspot.com/

http://demoqrafi.blogspot.com/
http://tomarlar.blogspot.com/

http://xatun.blogspot.com/