IŞIQ YOL qezétinde (1924) TÜRK milli-étnik adı
Méhran Baharlı
1-Aşağıda 1924 ilinde Gürcüstanda yayınlanan IŞIQ YOL etergesi (qezétesi), ikinci sayı 1. ve 2. sefheleri vérilmişdir. Özünü “Yéni Türk Elifbası Tiflis Qomitesinin Nâşir-i Efkarı Olan Helelik Heftelik Vereqedir” diye tanıdan Işıq Yol, adı géçen qurulun düşüncelerini yayınlamaqda ve Yéni Türk Elifbasını tebliğ étmekdeydi. Örneyin etergenin ikinci sayısında Yéni Türk Elifbası öygüsünde aşağıdakı qoşuğa yér vérilmişdi:
Işıq yola varalım!
Éşit sözüm, arxadaşım, maralım!
Qaranlıqdan ışıq yola varalım!
Zelâletden qurtulalım, çıxalım!
Bu yollarda çox sefâlar görünür.
2-Işıq Yold`da Türk xalqının târixi milli-étnik adı, her zaman olduğu kimi tekce TÜRK olaraq géçir: TÜRK milleti, TÜRK xalqı, TÜRK arvad ve qızları, TÜRK ehâlisi, TÜRK vetendaşları, TÜRK cavanı, TÜRKLER, TÜRK edebiyat heveskarları, TÜRK sözleri. (TÜRK milli-étnik adı 1937 ilinde İstalin döneminde Rusiya Komunist Partisi terefinden AZERBAYCANLI ile deyişdirilmişdir).
3-Sözü édilen terkiblerin géçdiyi cümleler:
-Yéni Elifbanın ziddine gédenler TÜRK milletinin düşmenleridirler. Qehr olsun düşmenler!
-TÜRK xalqının élm éhtiyacını yéni elifba ödeyecekdir
-Hürriyet séven TÜRKLER, Yéni Elifbanı öyrenmelidirler.
-Medeniyyeti séven TÜRK cavanı, qocası, qızı ve arvadı gerek Yéni Elifbanı öyrensin!
-Qoy Axşam TÜRK xalqının başını köhne mövhumat ile yasdıqlamasın.
-TÜRK xalqı ayılıb ve öz xéyir şerrini anlayıbdır
-Biz eminik ki böyük ve inqilâbi qedemler atmış olan Türkiye Böyük Millet Meclisi axşamlara nehâyet vérib TÜRK milletini ışıq yola çıxarar.
-Bu yolda biz de öz elimizi TÜRK xalqına uzadırıq.
-Yaşasın Yéni TÜRK Elifbasının binasını qoyan Azerbaycan xalqı!
-Yaşasın Yéni TÜRK Elifbası terefdarları!
-Hamı TÜRK arvad ve qızlarına!
-TÜRK xalqına! Yéni Elifba sizin elifbanızdır, bu iş sizin işinizdir.
-Yéni TÜRK Elifbasını heyâta géçirmek üçün Qomite en evvel Yéni Fikir qezétesinin bir sehifesinde Işıq Yol adında yéni hurufatda bir qezéte neşrini başladı.
-İkiminci sırada Qomite Tiflisde Yéni TÜRK Elifbasının axşam derslerinin benasını qoydu.
-Gürcüstanın TÜRKLER yaşayan cümle nâhiyelerinde Yéni TÜRK Elifbasını intişar étmek üçün dernekler ve özekler teşkil étmek.
-Mehellere özekleri teşkil étmek üçün ve Yéni TÜRK Elifbasının bâresinde dolu me`ruzeler vémek üçün müessis ve te`limatçılar göndermek
-On min eded Yéni TÜRK Elifba kitabcası ya Bakıdan yazıb getirtmek, ya Tiflisde çap étdirmek.
-Cemâetimizin içinde çox danışıqlar arasında, Yéni TÜRK Elifbasının sözü düşende, gahdan bir éşirirem ki bu elifbaya Latın dili –elifbası, ya hurufiyyatı yox, mexsus dili!- déyirler.
-Bugün Tiflis TÜRK ehâlisi, elelxusus cavanları, iki il bundan eqdem Azerbaycan ehâlisi qarşılaşdığı xoş günleri qarşılayır.
-Elbette bizlerin bir mühüm vezifesi varsa, o da Yéni TÜRK Elifbasını başardıqca tézlik ile öyrenib ...
-Bir néçe heftenin zerfinde öyrenilen Yéni TÜRK Elifbasın Şerq milletleri arasında dexi yéridek.
-Bu il févral ayının 20sinde Tiflis TÜRK edebiyat heveskarlarının deneyinde Zaqafqasiya Merkezi İcraiyye Qomitesinin sedir yoldaş Ağamelioğlu Yéni TÜRK Elifbası haqqında etraflı bir me`ruze vérdi.
-Derneyin yığıncağına üzvlerden ve heveskarlardan başqa, özge TÜRK vetendaşları da iştirak édirdiler.
-Bu qezételer yazırlar ki köhne Ereb Elifbası Erebin déyildir, esl TÜRK milletinin elifbasıdır.
-TÜRKLER işletdiyi elifbanın Ereb elifbası olduğu hamıya me`lumdur.
-Yéni TÜRK Elifbasını öyrenibsen mi yoldaşım?
-Yéni TÜRK Elifbasına néce xidmet édeceksiniz?
-Bu günden Yéni TÜRK Elifbasını başlayıb öyrenen yoldaşlar!
-Umudvarıq ki béş on dersden sonra Yéni TÜRK Elifbasını gözelce derk édersiniz.
-Yéni TÜRK Elifbasında 32 herf (ses) vardır.
-Bundan ötürü de hamı TÜRK sözlerinin ne cür yazılıb ne cür oxunmasını öyrenmek üçün onların hamısını ezberlemek lâzım gelir.
-Bununçün de Ereb Elifbası ile savadlı TÜRK çox azdır, olanı da yarım savadlıdır.
-Biz Qarayazı TÜRK ehâlisi Tiflisde Yéni Türk Elifbası qomitesinin teşkil édilmesi xeberini éşidib qelbden çox şad olduq.
-Ona göre Tiflis Yéni TÜRK Elifba Qomitesinden teveqqü édirik ki bizim üçün qezéte ve kitabçalar göndersin
-Biz ise TÜRK Elifbası Qomitesine lâzimi yardım étmeyi esirgemeyeceyik
-Biz, albayraq nişanlı Qafqasiya Ordusu herbi siyasi mektebinin telebeleri Yéni TÜRK Elifbasının ne derecede gözel ve geniş bir açacığını nezere alaraq onu cümle çetinliklerimizi redd éden bir qüvve hésab édirik
-O qüvvenin sâhibi olmaq üçün Yéni TÜRK Elifbasını öyrenib .....
-TÜRKLER arasında işlenen Ereb Elifbasından başqa dünyada bir öyle şéy yoxdur ki onun adı ola, özü olmaya.
Sozumuz, a window opening to the life/culture of the turkish nation of iran/south azerbaijan:
http://sozumuz.blogspot.com/
http://sozumuz-turk-dovletler.blogspot.com/
http://elobaoymaqlarimiz.blogspot.com/
http://demoqrafi.blogspot.com/
http://tomarlar.blogspot.com/
http://xatun.blogspot.com/
No comments:
Post a Comment