مئهران باهارلي
"فارس مدره‌سه‌له‌رينين آچيليش گونو" ايله "اولوسلارآراسي آنا ديلي گونو"، بيزيم هر ايل تكرارلانان اساس گؤسته‌ري و ائعتيراض تؤره‌نيميز، خالق كيتله‌له‌ريني دئوله‌ته قارشي خييابانلارا تؤكوپ، اونو هزينه وئرمه‌يه مجبور ائده‌جه‌ييميز اولايا چئوريلمه‌ليدير.
سؤزوموز
نووروز گونو سون ايلله‌ره‌ده‌ك توركييه‌ده ياشاماقدا و ديني-مذهه‌بي كيملييي باشات اولان كورد ديللي ييغينلار اوچون، هر هانسي اولوسال (ميللي) بير آنلام داشيمازدي. آنجاق كورد دوشونور و اؤنده‌رله‌ري، سيرادان بير گون اولان نووروز (نئوروز) گونو و دوزگولو (نورمال) اولان نووروز قوتلامالاريني كورد اولوسال كيمليك سورونونا (مساله‌سينه) دؤنوشدوره‌بيلديله‌ر. اونلار نووروز قوتلامالاريني ايلك اؤنجه كورد خالقيني اولوسال آچيدان بيلينجله‌نديرمه و بيرله‌شديرمه و سونرا دا بؤيوك اؤده‌نتيله‌ر وئره‌ره‌ك و يؤنه‌تگليلله‌شديره‌ره‌ك (سيياسيله‌شديره‌ره‌ك) هر ايل آياقلانديريپ توركييه اركله‌تي ايله قارشي قارشييا گتيرمه‌ك اوچون باشاريلي بير بيچيمده (شكيلده) قوللانابيلديله‌ر. بو ائيله‌مله‌رين سونوجوندا توركييه اركله‌تي كورد سورونونو رسمه‌ن تانيماقلا يئتينمه‌ييپ، نووروز`و توركييه‌نين اولوسال بايرامي ائعلان ائتمه‌يه ده مجبور اولدو.
بيز ايسه ايران`دا هله ده اؤز نئوروز گونوموزو آختاريريق. منجه بيزده كوردله‌رين نئوروز گونونون قارشيليغي، "فارس ديللي اوخوللارين آچيليش گونو" (مئهرين بيري) ايله "اولوسلارآراسي آناديلي گونو" اولابيله‌ر.
"فارس ديللي اوخوللارين آچيليش گونو" ايله "اولوسلارآراسي آناديلي گونو"، ايران دئوله‌تينه هزينه‌لي اولماليدير
باي بك قالاسي توپلانتيلاري، توزوكله‌مه (مشروطه) گونو آنمالاري و ....نين ايران و گونئي آزه‌ربايجاندا ياشايان تورك خالقينين اولوسلاشما (ميلله‌تله‌شمه) ايله اولوسال حاقلاري قونوسوندا بيلينجله‌نمه‌سي، تورك خالقيني ايران اركله‌تينده‌ن قوپارتما و ايران اركله‌تينين آنتي دئموكراتيك يؤنه‌تگيله‌ريني (سيياسه‌تله‌ريني) تورك خالقي و اولوسلارآراسي قامو اويونا آچيملاما (ايفشا ائتمه) آلانلاريندا اؤنه‌ملي تاريخي اوينام (رول) اويناديقلارينا قارشين (رغمه‌ن)، بونلارين بوندان سونرا بيزه وئره‌بيله‌جه‌يي چوخ بير شئي قالماميشدير. آنجاق فارس ديللي اوخوللارين آچيليش گونو، بو آچيلاردان بيزيم اوچون فورصه‌تله‌رله دولو اولان بير گوندور. مئهر آيينين بيرينده ياپيلان ائيله‌م و قاخينجلار، هم اوخوللارين آچيليش گونونده ائل اركيل (دئموكراتيك) بير حاققين ايسته‌ييدير و هم بوتون شهه‌رله‌رده حتتا ان اوزاق كندله‌رده بيله ياپيلابيله‌جه‌يي اوچون، بوتون تورك خالقيني ايچينه چكه‌بيله‌جه‌ك باها بيچيلمه‌ز بير فورصه‌تدير. بو اولايين هر ايل يينه‌له‌نه‌بيلمه‌سي ايسه اونون قاليجي و سوره‌كلي اولماسيني تضمين ائده‌ر. بو ائيله‌مله‌رين، توپلومون ان گنج و ان دئوينگه‌ن (ديناميك) اولان كسيمي يعني اؤيره‌نجيله‌رله‌ري ايلگيله‌نديرمه‌سي، باشقا اوستونلوكله‌رينده‌ندير.
بيزيم باشليجا آماجلاريميزدان بيري، فارس ديللي اوخوللارين آچيليش گونونون ايران اركله‌تينه اؤده‌نتيلي (هزينه‌لي) و باهالييا مال اولاجاغيني گؤسته‌رمه‌ك اولماليدير. بوندان سونرا دئوله‌تين هزينه وئرمه‌يه‌جه‌يي هئچ بير اوخوللارين آچيليش گونو اولماماليدير. بيز تكجه بو ايل دئييل، هر ايل اوخوللارين آچيليش گونونو، هر ايل يينه‌له‌نه‌ن توپلومسال ترپه‌نيم (حره‌كه‌ت) و ايراندا حاكيم اولان فارس سؤمورگه‌چي و آپارتايد دوزگه‌سينه (سيستئمينه) قاخينج، حتتا تورك خالقينين باشقالديري و عوصيان گونله‌رينه چئويرمه‌ليييك. ائله اولماليدير كي، فارس ديللي اوخوللارين آچيليش گونو، فارس ايران اركله‌تينين قورخولو دوشونه (رؤياسينا) چئوريليپ، بو گون ياخينلاشاندا، دئوله‌ت و بوتون ايران بير شئيله‌ر اولاجاق دييه اويارقايا (آلارما) گئچسين. بيز بئله بير دورومو يارادابيله‌رسه‌ك، اوندان قيسا بير سوره سونرا تورك ديللي اوخوللارينين آچيليشينا دا تانيق اولابيله‌ريك.
دوغالين (طبيعيدير كي) ايلك باشدا فارس ديللي اوخوللارين آچيليش گونونده گرچه‌كله‌شديريله‌ن اولايلار، اوخول و بيلي‌يورد (اونيوئرسيته) اؤيره‌نجيله‌رينه قيسيتلي (محدود) اولوپ، آشاغيدا اؤرنه‌كله‌ري وئريله‌ن ائيله‌مله‌ر و سوسيال ائتگينليكله‌رله باشلاياجاقدير. آنجاق ايران اركله‌تينين بو ترپه‌نيمي (حره‌كه‌تي) كسينليكله باسديراجاغي و ازه‌جه‌يي گؤز اؤنونه آلينديقدا، بيز اؤزوموزو فارس ديللي اوخوللارين گرگين (آياقلانمالي، چاتيشمالي، ...) آچيليش گونله‌رينه آنيتمالييق (حاضيرلاماليييق). سونوجدا تورك خالقي قاخينج (ائعتيراض) سسيني، ايران ايچي و ديشيندا يوكسه‌لتمه‌ديكجه، و اؤز قاخينجلاريني ييغينساللاشديريپ (كيتله‌سه‌ل.له‌شديريپ) سوره‌كلي (داواملي) قيلماديقجا، هئچ بير حاققيني و ان باشدا تورك ديلينين توغرالي (رسمي) اولماسي ايسته‌ييني الده ائده‌بيلمه‌ز. ييغينساللاشان و سوره‌كلي اولان بئله قاخينجلارين سونوجوندادير كي بوگون پاكيستان، افغانيستان و عراقدا ايكي ديل اؤلكه چاپيندا و اونلارجا باشقا ديل ده بؤلگه‌سه‌ل (منطه‌قه‌اي) چاپدا توغرالي ديل ائعلان ائديلميشدير.
فارس ديللي اوخوللارين آچيليش گونونده ياپيلابيله‌جه‌ك ائيله‌مله‌ر
مئهرين بيرينده ياپيلابيله‌جه‌ك ائيله‌مله‌ر حاققيندا داها چوخ يازمالي و دوشونمه‌ليييك. بو ائيله‌مله‌ر تكجه آزه‌ربايجان دئييل، ايران`ين باشا باشيندا ياشايان تورك خالقيميزي، حتتا ايراندا ياشايان باشقا اولوسلاري (ميلله‌تله‌ري) حره‌كه‌ته گئچيره‌بيله‌ن، بيزيم خالقا اؤده‌نتيسي آز اولان، بونا قارشين اؤلكه ايچي و ديشي اورتالدا (مئدييادا) گنيش يانسيييپ بؤيوك سس گتيره‌ن ائيله‌مله‌ر اولماليدير. من آشاغيدا نئچه اؤرنه‌ك ائيله‌مه ده‌يينيره‌م:
١- اؤيره‌نجيله‌رين فارس ديللي اوخوللارين آچيليش گونونده قارا گييينمه‌له‌ري.
٢-فارس ديللي اوخوللارين آچيليش گونونده اوخوللارين گيريش قاپيلاري و ايچله‌رينه توركجه، فارسجا و اينگيليزجه يازاسلار (پيلاكارتلار) آسماق و هؤره‌كله‌رينده (دووارلاريندا) ساوسؤزله‌ر (شوعارلار) يازماق. اؤرنه‌يين:
دئوله‌تده‌ن آنا ديليمي گئري ايسته‌ييره‌م (دولت ايران، زبان مادريم را پس بده(
توركجه اوخول، ايندي
توركجه رسمي اولماليدير"
توركجه ائييتيم ياساغي قالديريلماليدير
تورك ديلي رسمي اولسون، اوخوللاردا اوخونسون
..............
٣-فارس ديللي اوخوللارين آچيليش گونونده اؤيره‌نجيله‌رين اوخوللارين آولوسوندا (حه‌يه‌طينده) توپلاناراق توركجه‌نين توغرالي و ائييتيم ديلي اولماسي گره‌كدييي و فارس ديلينين تحميل ائديلمه‌سيني قينايان بيلديريله‌ر اوخومالاري و داها سونرا دا مودورله‌رينين اوتاغينا قارا چله‌نگ بيراخمالاري.
٤-فارس ديللي اوخوللار ايلك آچيليش گونونده ايراقسانمالاري (بايكوت ائديلمه‌لي)، اؤيره‌نجيله‌ر بير گونلوك اوخوللارا گئتمه‌مه‌لي.
٥-فارس ديللي اوخوللارين آچيليش گونونده، اؤيره‌نجيله‌رين اوخولا گئتديكله‌ري دوروموندا كسينليكله فارس ديليني ايشله‌تمه‌مه‌له‌ري، فارسجا دانيشمامالاري و فارسجا دانيشان اؤيره‌تمه‌نله‌ري يوهالامالاري.
٦-فارس ديللي اوخوللارين آچيليش گونونده بوتون تورك شهه‌رله‌رده، آيدين و چاباچي (فععال)، يازار و قوشارلارين، ائن. جي. او. لارين اوستان اؤزه‌كله‌رينده (مركه‌زله‌رينده) "آموزش و پرورش" ايداره‌له‌رينين قاباغينا قاراچله‌نگ بيراخمالاري، توركجه‌نين توغرالي ائديلمه‌سي گره‌كدييي و توركجه‌يه قويولان ائييتيم ياساغينين قالديريلماسيني ايسته‌يه‌ن آچيق مكتوبلارين ايداره رئيسي دفته‌رينه وئريلمه‌سي. اؤزه‌لليكله بو ائيله‌مين تئهراندا و "آموزش و پرورش" باخانليغي قارشيسيندا ياپيلماسي و قاخينج مكتوبونون دا ائيييتيم باخانينا وئريلمه‌سي، هابئله قاموتايداكي (مجليسده‌كي) تورك سايلاولارا (ميلله‌ت وكيلله‌رينه) گؤنده‌ريلمه‌سي، اورتالدا اولدوقجا اؤنه‌ملي سس گتيره‌بيله‌ر.
٧-فارس ديللي اوخوللارين آچيليش گونونده اوخوللارين اؤنونده توركجه پيتيك (كيتاب) داغيتيم و ساتيشي ياپماق و اؤيره‌نجيله‌رين فارسجا پيتيكله‌ري اوخوللارين اؤنونه بيراخماسي و ييغماسي.
٨-فارسجا اوخوللارين آچيليشينا قاخينج اولاراق بير گون آجليق اوروجو توتماق.
٩-فارس ديللي اوخوللارين آچيليش گونونده اؤلكه ايچينده اوخوللارين اؤنونده يا دا شهه‌رله‌رين بليرلي اوراملاريندا (خييابانلاريندا) گنيش چاپلي گؤسته‌ري و يورويوشله‌رين دوزه‌نله‌نمه‌سي.
١٠- گئچه‌ن ايلله‌رده "قابلاما-قاشيقلي پيروتئستله‌ر" آدي آلتيندا داملاردا گئجه ساعات دوققوزدا اون دقيقه‌ليك قابلاما و بوشقابلارا قاشيقلا ووراراق گورولتو قوپارتما ائيله‌مي" اؤنه‌ريلميشدي. آنجاق تورك و آزه‌ربايجانلي آيدين و چابامانلارين (ويزيونسوزلوغو نده‌ني ايله ؟)، بو اؤنه‌ري منيمسه‌نمه‌دي. بو اؤنه‌ريني فارسلار ياشيل ترپه‌نيمين (حره‌كه‌تين) قاخينج ( ائعتيراض) يؤنته‌مله‌رينده‌ن بيري اولاراق، و قابلاما-قاشييق يئرينه "آللاه-و اكبه‌ر" قوياراق منيمسه‌ييپ باشاريلي بير بيچيمده اويقولاديلار.
١١-فارس ديللي اوخوللارين آچيليش گونونده يورت ديشيندا ايران بؤيوك ائلچيليكله‌ري و كونسوللوقلاري قارشيسيندا ائيله‌مله‌ر ياپيلماسي و قارا چله‌نگ قويما ائيله‌مله‌ري. بو ائيله‌مه بوتون يؤنه‌تگيل قوروپلاريميزين قاتيلماسي گه‌ره‌كليدير.
١٢-اولوسلارآراسي ايلگيلي قوروملارا (يونئسكو، اينسان حاقلاري درنه‌كله‌ري، ...) ايران و گونئي آزه‌ربايجاندا توركجه ائييتيم ياساغينين قالديريلماسي و گونئي آزه‌ربايجاندا فارس ديللي اوخوللارين وارليغينا ائعتيراض ائده‌ن آچيق مكتوبلارين گؤنده‌ريلمه‌سي.
گرچه‌يه هو!!!
Fars Dilinǝ Qarşı Uyqar Danım (sivil itaǝtsizlik) vǝ Dinc Dirǝnim (mǝnfi muqavimǝt)
Mehran Baharlı
Fars oxullarının (mǝdrǝsǝlǝrinin) açılış günü ilǝ Uluslararası Ana Dili günü, bizim hǝr il yinǝlǝnǝn (tǝkrarlanan) tǝmǝl (ǝsas) göstǝri vǝ qaxınc (e`tiraz) törǝnimiz, xalq yığınlarını (kitlǝlǝrini) ǝrklǝtǝ (devlǝtǝ) qarşı uramlara (xıyabanlara) töküp, onu ödǝnti (hǝzinǝ) vermǝyǝ mǝcbur edǝcǝyimiz olaya çevrilmǝlidir.
Sözümüz
Novruz son illǝrǝ dǝk Türkiyǝdǝ yaşamaqda vǝ dini-mǝzhǝbi kimliyi başat olan Kürd dilli yığınlar üçün hǝr hansı ulusal (milli) bir anlam daşımazdı. Ancaq Kürd düşünür vǝ öndǝrlǝri sıradan bir gün olan Novruz (Nevruz) günü vǝ düzgülü (normal) olan Nevruz qutlamalarını ulusal kimlik soruna (mǝsǝlǝsinǝ) dönüşdürǝbildilǝr. Onlar Nevruz qutlamalarını ilk öncǝ Kürd xalqını ulusal açıdan bilinclǝndirmǝ vǝ birlǝşdirmǝ vǝ sonra da böyük ödǝntilǝr verǝrǝk vǝ yönǝtgillǝşdirǝrǝk (siyâsilǝşdirǝrǝk) hǝr il Kürd xalqını ayaqlandırıp Türkiyǝ ǝrklǝti (devlǝti) ilǝ qarşı qarşıya gǝtirmǝk üçün başarılı bir biçimdǝ (şǝkildǝ) qullanabildilǝr. Bu eylǝmlǝrin sonucunda Türkiyǝ ǝrklǝti Kürd sorununu rǝsmǝn tanımaqla yetinmǝyip , Nevruz`u Türkiyǝnin ulusal bayramı e`lan etmǝyǝ mǝcbur oldu.
Biz isǝ İranda hǝlǝ dǝ öz Nevruz günümüzü axtarırıq. Mǝncǝ bizdǝ Kürdlǝrin Nevruz gününün qarşılığı Fars dilli oxulların açılş günü –Mehrin biri- ilǝ Dünya Ana Dili günü olabilǝr.
Fars dilli oxulların açılış günü ilǝ Dünya Anadili günü, İran devlǝtinǝ hǝzinǝli olmalıdır
Baybǝk Qalası toplantıları, (Mǝşrutǝ) günü anmaları vǝ …… nin İran vǝ Güney Azǝrbaycanda yaşayan Türk xalqının (millǝtlǝşmǝ) ilǝ ulusal haqları qonusunda bilinclǝnmǝsi, Türk xalqını İran ǝrklǝtindǝn qopartma vǝ İran ǝrklǝtinin anti demokratik yönǝtgilǝrini (siyasǝtlǝrini) Türk xalqı vǝ uluslararası qamu oyuna açımlama (ifşa etmǝ) alanlarında önǝmli târixi oynam (rol) oynadıqlarına qarşın(rǝğmǝn), bunların bundan sonra bizǝ verǝbilǝcǝyi çox bir şey qalmamışdır. Ancaq Fars dilli oxulların açılış günü, bu açılardan bizim üçün fürsǝtlǝrlǝ dolu olan bir gündür. Mehr ayının birindǝ yapılan eylǝm vǝ qaxınclar hǝm oxulların açılış günündǝ elǝrkil (demokratik) bir haqqın istǝyidir vǝ hǝm bütün şǝhǝrlǝrdǝ hǝtta ǝn uzaq kǝndlǝrdǝ bilǝ yapılabilǝcǝyi üçün, bütün Türk xalqını içinǝ çǝkǝbilǝcǝk baha biçilmǝz bir fürsǝtdir. Bu olayın hǝr il yinǝlǝnǝbilmǝsi isǝ onun qalıcı vǝ sürǝkli olmasını tǝzmin edǝr. Bu eylǝmlǝrin toplumun ǝn gǝnc vǝ ǝn devingǝn (dinamik) olan kǝsimi yǝ`ni öyrǝncilǝri ilgilǝndirmǝsi başqa üstünlüklǝrindǝndir.
Bizim başlıca amaclarımızdan biri, Fars dilli oxulların açılış gününün İran ǝrklǝtinǝ ödǝntili vǝ bahalıya mal olacağını göstǝrmǝk olmalıdır. Bundan sonra ǝrklǝtin ödǝnti vermǝyǝcǝyi heç bir oxulların açılış günü olmamalıdır. Biz tǝkcǝ bu il deyil, hǝr il oxulların açılış gününü, hǝr il yinǝlǝnǝn toplumsal tǝrpǝnim (hǝrǝkǝt) vǝ İranda hâkim olan Fars sömürgǝçi vǝ apartayd düzgüsünǝ (sisteminǝ) qaxınc, hǝtta Türk xalqının başqaldırı vǝ üsyan günlǝrinǝçevirmǝliyik. Elǝ olmalıdır ki Fars dilli oxulların açış günü, Fars İran ǝrklǝtinin qorxulu düşünǝ (röyasına) çevrilip, bu gün yaxınlaşanda devlǝt vǝ bütün İran bir şeylǝr olacaq diyǝ (alarma) geçsin. Biz belǝ bir durumu yaradabilǝrsǝk, ondan qısa bir sürǝ sonra Türk dilli oxulların açılışına da tanıq olabilǝrik.
Doğalın (Tǝbiidir ki) ilk başda Fars dilli oxulların açılış günündǝ gǝrçǝklǝşdirilǝn olaylar, oxul vǝ biliyurt (üniversitǝ) öyrǝnclilǝrinǝ qısıtlı (mǝhdud) olup, aşağıda örnǝklǝri verilǝn eylǝmlǝr vǝ sosyal etginliklǝrlǝ başlayacaqdır. Ancaq İran ǝrklǝtinin bu tǝrpǝnimi (hǝrǝkǝti) kǝsinliklǝ basdıracağı vǝ ǝzǝcǝyi göz önündǝ alındıqda, biz özümüzü Fars dilli oxulların gǝrgin –ayaqlanmalı, çatışmalı, .... açılış günlǝrinǝ anıtlamalıyıq (hazırlamalıyıq). Sonucda Türk xalqı qaxınc sǝsini, İran içi vǝ dışında yüksǝltmǝdikcǝ, vǝ öz qaxıncını yığınsallaşdırıp (kitlǝsǝllǝşdirip) sürǝkli etmǝdikcǝ heç bir haqqını vǝ ǝn başda Türk dilinin tuğralı (rǝsmi) olması istǝyini ǝldǝ edǝbilmǝz. Yığınsallaşan vǝ sürǝkli olan belǝ qaxıncların sonucundadır ki bugün Pakistan, Afqanistan vǝ Əraqda iki dil ölkǝ çapında tuğralı dil vǝ onlarca başqa dil dǝ bölgǝsǝl çapda tuğralı dil e`lan edilmişdir.
Fars dilli oxulların açılış günündǝ yapılabilǝcǝk eylǝmlǝr
Mehrin birindǝ yapılabilǝcǝk eylǝmlǝr haqqında daha çox yazmalı vǝ düşünmǝliyik. Bu eylǝmlǝr tǝkcǝ Azǝrbaycan deyil, İranın başa başında yaşayan Türk xalqımızı, hǝtta İranda yaşayan başqa ulusları hǝrǝkǝtǝ geçirǝbilǝn, bizim xalqa ödǝntisi az olan, buna qarşın ölkǝ içi vǝ dışı ortalında (mediyada) gǝniş yansıyıp böyük sǝs gǝtirǝn eylǝmlǝr olmalıdır. Mǝn aşağıda neçǝ örnǝk eylǝmǝ dǝyinirǝm.
1-Öyrǝncilǝrin Fars dilli oxulların açılış günündǝ qara giymǝlǝri
2-Fars dilli oxulların açılış günündǝ oxulların giriş qapıları vǝ içlǝrinǝ Türkcǝ, Farsca vǝ İngilizcǝ yazaslar (pılakartlar) asmaq vǝ hörǝklǝrinǝ (duvarlarına) savsözlǝr (şuarlar) yazmaq. Örnǝyin:
Devlǝtdǝn Ana Dilimi Geri İstǝyirǝm
Türkcǝ Oxul, İndi!
Türkcǝ Rǝsmi Dil Olmalıdır
Türkcǝ Eyitim Yasağı Qaldırılmalıdır
Türk Dili Rǝsmi Olsun, Oxullarda Oxunsun!
3-Fars dilli oxulların açılış günündǝ öyrǝncilǝrin oxulların avlusunda (hǝyǝtindǝ) toplanaraq Türkcǝnin tuğralı vǝ eyitim dili olması gǝrǝkdiyi vǝ Fars dilinin tǝhmil edilmǝsini qınayan bildirilǝr oxumaları vǝ daha sonra da müdürlǝrinin otağına qara çǝlǝng bıraxmaları.
4-Fars dilli oxulların ilk açılış günündǝ ıraqsanmaları (baykot edilmǝlǝri), öyrǝncilǝrin bir günlük oxullara getmǝmǝlǝri.
5-Fars dilli oxulların açılış günündǝ, öyrǝncilǝrin oxula getdiklǝri durumunda (tǝqdirdǝ), kǝsinliklǝ Fars dilini işlǝtmǝmǝlǝri, Farsca danışmamaları vǝ Farsca danışan öyrǝtmǝnlǝri yuhalamaları.
6-Fars dilli oxulların açılış günündǝ bütün Türk şǝhǝrlǝrdǝ, aydın vǝ çabacı (fǝal), yazar vǝ qoşarların, NGOların ostan özǝklǝrindǝ (mǝrkǝzlǝrindǝ) Âmuzeş vǝ Pǝrvǝreş idarǝlǝrinin qabağına qaraçǝlǝng bıraxmaları, Türkcǝnin tuğralı edilmǝsi gǝrǝkdiyi vǝ Türkcǝyǝ qoyulan eyitim yasağının qaldırılmasını istǝyǝn açıq mǝktubların idarǝ rǝisi dǝftǝrinǝ verilmǝsi. Özǝlliklǝ bu eylǝmin Tehranda vǝ Âmuzeş vǝ Pǝrvǝreş baxanlığı qarşısında yapılması vǝ qaxınc mǝktubunun da eyitim baxanına verilmǝsi, habelǝ qamutaydakı (mǝclisdǝki) Türk saylavlarına (millǝr vǝkillǝrinǝ) göndǝrilmǝsi, ortalda (mediyada) olduqca önǝmli sǝs gǝtirǝr.
7 -Fars dilli oxulların açılış günündǝ oxulların önündǝ Türkcǝ pitik (kitab) dağıtım vǝ satışı yapmaq vǝ öyrǝncilǝrin Farsca pitiklǝri oxulların önünǝ bıraxması vǝ yığması.
8-Farsca oxulların açılışına qaxınc olaraq bir günlük aclıq orucu tutmaq
9-Fars dilli oxulların açılış günündǝ ölkǝ içindǝ oxulların önündǝ ya da şǝhǝrlǝrin bǝlli uramlarında (xıyabanlarında) geniş çaplı göstǝri vǝ yürüyüşlǝrin düzǝnlǝnmǝsi.
10-Geçǝn illǝrdǝ Qablama Qaşıqlı Pırotestlǝr adı altında damlarda gecǝ saat doqquzda on dǝqiqǝlik qablama vǝ boşqablara qaşıqla vuraraq gürültü qopartma eylǝmi önǝrilmişdi. Ancaq (Türk vǝ Azǝrbaycanlı aydın vǝ çabamanların vizyonsuzluğu nǝdǝni ilǝ?) bu önǝri mǝnimsǝnmǝdi. Bu önǝrini Farslar Yaşıl Hǝrǝkǝtin e`tiraz yöntǝmlǝrindǝn biri olaraq, vǝ qablama-qaşıq yerinǝ Allah u ǝkbǝr qoyaraq mǝnimsǝyip başarılı bir biçimdǝ uyquladılar.
11-Fars dilli oxulların açılış günündǝ yurt dışında İran böyükelıçiliklǝri vǝ konsulluqları qarşısında eylǝmlǝr yapılması vǝ qara çǝlǝng qoyma eylǝmlǝri. Bu eylǝmlǝr bütün yönǝtgil (siyasi) qurupların qatılması gǝrǝklidir.
12-Uluslararası ilgili qurumlara Yunesko, insan haqları dǝrnǝklǝri, …. İran vǝ Güney Azǝrbaycanda Türkcǝ eyitim yasağının qaldırılması vǝ Güney Azǝrbaycanda Fars dilli oxulların varlığına e`tiraz edǝn açıq mǝktubların göndǝrilmǝsi.
Gǝrçǝyǝ Hu
سؤزلوك-Sözlük
آجليق اوروجوAclıq orucu : روزه سياسي
آچليشAçılış : گشايش
آچيAçı : زاويه
آچيملاماقAçımlamaq : افشاء كردن
اركله‌تƏrklǝt : دولت
آماجAmac : هدف
آنلامAnlam : معني
آنماAnma : يادبود
آنيتماقAnıtmaq : حاضر كردن
آولوAvlu : حياط
آياقلانماقAyaqlanmaq : شورش كردن
آيدينAydın : روشنفكر
اوخولOxul : مدرسه
اؤده‌نتيÖdǝnti : هزينه
اؤده‌نتيليÖdǝntili : باهزينه، هزينه دار
اورامUram : خيابان
اورتالOrtal : مديا، رسانه
اؤزه‌كÖzǝk : مركز
اوستونلوكÜstünlük : برتريت
اولايOlay : حادثه
اولوسUlus : ملت
اولوسالUlusal : ملي
اولوسلاشماUluslaşma : ملت شدن
اؤنده‌رÖndǝr : رهبر
اؤنه‌ريلمه‌كÖnǝrilmǝk : پيشنهاد شدن
اؤنه‌مليÖnǝmli : مهم
اويارقاUyarqa : آلارم، آژير
اؤيره‌نجيÖyrǝnci : محصل
اويقار دانيمUyqar denim : نافرماني مدني
اويقارUyqar : مدني
اويقولاماقUyqulamaq : اجرا كردن، انطباق دادن
اوينامOynam : رل، نقش
ائتگينليكEtginlik : فعاليت اجتماعي
ايراقسانماقIraqsanmaq : بايكوت شدن
ائل اركيلElǝrkil : دمكراتيك
ايلگيله‌نديرمه‌كİlgilǝndirmǝk : مربوط شدن
ايلگيليİlgili : مرتبط
ائيله‌مEylǝm : عمل
ائييتيمEyitim : آموزش، تحصيل
باخانBaxan : وزير
باسديرماقBasdırmaq : خوابانيدن، سركوب كردن
باشاتBaşat : عمده
باشاريليBaşarılı : موفق
باشقالديريBaşqaldırı : عصيان
باشليجاBaşlıca : عمدتا
بليرليBǝlirli : معين
بؤلگه‌سه‌لBölgǝsǝl : منطقه اي
بؤيوك ائلچيليكBöyük elçilik : سفارت
بيچيمBiçim : شكل
بيراخماقBıraxmaq : رها كردن
بيلي يورتBiliyurt : دانشگاه
بيلينجBilinc : شعور
بيلينجله‌نمهBilinclǝnmǝ : آگاه گرديدن
پيتيكPitik : كتاب
تانيقTanıq : شاهد
ترپه‌نيمTǝrpǝnim : حركت
توپلانماقToplanmaq : جمع شدن
توپلومToplum : اجتماع
توپلومسالToplumsal : اجتماعي
تؤره‌نTörǝn : مراسم
توزوكله‌مهTüzüklǝmǝ : مشروطيت
توغراليTuğralı : رسمي
چاباچيÇabaçı : فعال سياسي و اجتماعي
چابامانÇabaman : آكتيويست
چاپÇap : مقياس
چله‌نگÇǝlǝng : دسته
داغيتيمDağıtım : توزيع
دانيمDanım : انكار
درنه‌كDǝrnǝk : انجمن
ده‌يينمه‌كDǝyinmǝk : اشاره كردن
دورومDurum : وضعيت
دوزگهDüzgǝ : سيستم
دوزگولوDüzgülü : نرمال
دوزه‌نله‌مه‌كDüzǝnlǝmǝk : ترتيب دادن
دوشDüş : رويا
دوشونورDüşünür : متفكر
دوغالينDoğalın : البته، طبيعي است كه
ديره‌نيمDirǝnim : مقاومت
ديشDış : خارج
دينج ديره‌نيمDinc dirǝnim : مقاومت منفي
دينجDinc : آرام
دئوينگه‌نDevingǝn : ديناميك
ساتيشSatış : فروش
ساوسؤزSavsöz : شعار
سايلاوSaylav : نماينده
سوره‌كليSürǝkli : دائما، مداوم، پيوسته
سورونSorun : مساله
سؤمورگه‌چيSömürgǝçi : استعمارگر
سونوجSonuc : نتيجه
سيرادانSıradan : عادي
قاتيلماقQatılmaq : اشتراك كردن
قاخينجQaxınc : اعتراض
قارشيQarşı : عليه
قارشيليقQarşılıq : معادل
قارشينQarşın : رغما
قالديرماقQaldırmaq : برداشتن، رفع كردن
قاليجيQalıcı : ماندگار
قامو اويوQamuoyu : افكار عمومي
قاموتايQamutay : مجلس شورا
قوشارQoşar : شاعر
قوللانماقQullanmaq : به خدمت در آوردن
قيسيتليQısıtlı : محدود
قيناماقQınamaq : سرزنش كردن، محكوم كردن
كسيمKǝsim : بخشي از اجتماع
كسينليكلهKǝsinliklǝ : قطعيا
گرچه‌كGǝrçǝk : حقيقت
گرچه‌كله‌شديرمه‌كGǝrçǝklǝşdirmǝk : متحقق كردن
گرگينGǝrgin : تنش دار
گورولتوGürültü : سروصدا
گؤسته‌ريGöstǝri : تظاهرات
منيمسه‌نمه‌كMǝnimsǝmǝk : مورد قبول قرار گرفتن
هؤره‌كHörǝk : ديوار
يازارYazar : نويسنده
يازاسYazas : پلاكارت
ياساقYasaq : ممنوع، ممنوعيت
يانسييماقYansımaq : منعكس شدن
يورت ديشيYurtdışı : خارج از كشور
يورويوشYürüyüş : راه پيمائي
يوكسه‌لتمه‌كYüksǝltǝk : بلند كردن
يؤنته‌مYöntǝm : متد
يؤنه‌تگيYönǝtgi : سياست
يؤنه‌تگيلله‌شديرمهYönǝtgillǝşdirmǝ : سياسي كردن
يؤنه‌تگيلYönǝtgil : سياسي
يوهالاماقYuhalama : هو كردن
يئتينمه‌كyetinmǝk : اكتفا كردن
ييغنساللاشديرماقYığınsallaşdırmaq : توده اي كردن
ييغينYığın : توده
يينه‌له‌نمه‌كYinǝlǝmǝk : تكرار شدن
Sozumuz, a window opening to the life/culture of the turkish nation of iran/south azerbaijan:
http://sozumuz.blogspot.com/
http://sozumuz-turk-dovletler.blogspot.com/
http://sozumuz.blogspot.com/
http://sozumuz-turk-dovletler.blogspot.com/
No comments:
Post a Comment