نوروز در حالي جشن گرفته ميشود که هنوز تاريخچه اي دقيق در مورد چرايي نامگذاري آن به "نوروز" و يا بهتر بگويم تاريخچه چرايي استفاده از کلمه "نوروز" براي عيد بهار (موسوم به عيد اوغوز) ارائه نشده است.
هرچه در دست است حاصل تفکرات شخصي بوده اند و شايد هم برخي منابع موجود باشند که نويسنده به آنها دسترسي نداشته است. هرچه هست، امروز حتي براي ثبت نوروز در سازمان يونسکو از اين کلمه، يعني "نوروز" بهره برده شده است.
ولي، آيا اين کار ضربه به فرهنگ و تاريخ تورک نميباشد؟ شايد برخي اين سوال را از خود کرده باشند که چرا برخي از کلمه هاي کليدي در سيستم نوشتاري مدرن از سوي تورکان به صورت فارسي، عربي و يا مختلط غير تورکي انتخاب شده اند. جواب به اين سوال البته در يک جمله نخواهد گنجيد، ولي، طبق عادت، هر زباني در دوره اي ايجاد شده، مورد استفاده قرار گرفته و سپس جايگاه تقريبا دائمي خود را پيدا ميکند. در برخي دوره هاي زبانهاي متفاوتي در مکانهاي مختلف مورد استفاده قرار گرفته اند. زبان فارسي نيز که به عقيده من زبان مشترک ايجاد شده براي ارتباط تورکها و اعراب بوده است بر اين اصول استوار است. زباني که ۹۰٪ کلمات و ترکيباتش تورکي و عربي و نيز زبانهاي دولتهاي استعمارگر بوده نميتواند به عنوان زباني مستقل با ملتي مستقل به خورد انسانها داده شود، مگر اينکه، کاسه اي زير نيم کاسه باشد، که هست.
مثلا، پسوند "استان" که در انتهاي اسامي کشورها و مناطق در محدوده قلمرو امپراطوريهاي تورک خاور ميانه جاي گرفته اند منشا انگليسي دارند. برخلاف عقيده شوونيستهاي فارس که استان را کلمه اي فارسي، يا به قول خودشان پارسي ميدانند، "استان" افزونه اي لاتين است که به صورت stā نوشته ميشده است. اين افزونه يا ريشه در زبان انگليسي کلماتي چون stand را ايجاد کرده است. توضيح اين نکته ضروري است که فارسي و کلماتي که منسوب به آن هستند داراي هيچ سنديت تاريخي نميباشند. همچنانکه قوم ساختگي آريايي در اروپا با ملت ساختگي فارس پيوند داده شده و سپس قوم ساختگي کرد نيز به عنوان عموزاده هاي ساختگي فارسهاي آريايي جا زده ميشوند، کلمات فارسي نيز هيچ ردپايي در تاريخ ندارند.
و، وجود کشورهايي چون پاکستان، ازبکستان، تاجيکستان، ترکمنستان، ارمنستان، گرجستان و مناطقي چون بلوچستان، کردستان و خوزستان نيز حاصل و سند سياستهاي موذيانه استعمارگران بر عليه امپراطوريهاي تورک و براي تجزيه هرچه بيشتر سرزمين تورکها بوده است.
اما برگرديم به کلمه نوروز! اين کلمه طبق ادعاي فارسها و خيلي از نويسنده ها به صورت ترکيبي از دو کلمه فارسي "نو" و "روز" توضيح داده ميشود و هدف از انتخاب آنرا نيز "آغاز روزي جديد" يا "آغاز سال جديد" تقديم ميکنند. شايد اين توضيح قانع کننده به نظر برسد، ولي، پس از توضيحاتي که خواهم داد، احتمال زياد داده ميشود که تغييري در افکار خواننده ايجاد شود.
تورکان خالق تقويم خورشيدي
ستاره شناسي و علوم پايه در کارنامه تورکان ثبت شده است. هرچند اسامي آنها به عربي بوده و خودشان را نيز دانشمندان اسلامي بشناسيم، واقعيت امر اين است که علوم پايه در خاورميانه از سوي تورکان به وجود امده و مکتوب شده است. ابو علي سينا، که به ظن قوي به خاطر تجربه و خطاي بيشمار در علم لقب "سئناغ" يعني امتحان اخذ کرده بود در عربي به عنوان ابوعلي سينا ثبت شد و آثارش در علوم انساني شاهکار دوران خود ميباشند. همانگونه که در بالا اشاره کرده بودم، زبانهاي مختلفي به خاطر برخي تغييرات حکومتي ماندگار شده اند و در دوران خاصي بر ديگر زبانها پيشي گرفته، و يا باعث نابودي زبانهاي ديگر شده اند. و، اينجاست که يکي از انسانيترين شاهکارهاي امپراطوريهاي تورک جلب توجه ميکند و آن اين است که حکمرانان تورک به زبان، فرهنگ و دين ملتهاي تحت حکم خود آسيب نرسانده اند. اما، زبان دين اسلام، يعني عربي، در زمان استيلاي اعراب بر منطقه به عنوان زبان غالب و زبان علم زمان خود مورد استفاده، هرچند مجبوري، از سوي غيرعربها واقع شده است. علم ستاره شناسي و تقويم مورد بحث بود، رصدخانه مراغه نيز توسط دانشمند تورک و براي اولين بار در جهان ايجاد شده است و دستگاههاي اندازه گيري فاصله ستاره ها و نيز ثبت مدت زمان گردش زمين و ماه و حتي ديگر سياره هاي قابل رويت متعلق به دانشمندان تورک ميباشد. اما، رنسانس اروپايي و رهايي انسانها از منجلاب دين بود که باعث جهش بسيار بلند غربيها شد ولي محدوديتهاي ديني و اجبار استعمارگران باعث عقب نگهداشته شدن صاحبان علوم پايه!
تاريخنگاري و تقسيم بندي مدت زمان گردش زمين به دور خورشيد، نامگذاري روزها، هفته ها، ماهها و حتي سالهاي منظم نيز از ابداعات تورکها ميباشند. علم ستاره شناسي، پيشگويي و طالع بيني نيز از همين منبع سرچشمه گرفته اند. البته ناگفته نماند که ديگر ملل نيز در اين علوم يافته هايي دارند و برخي، چون چينيها، داراي سيستم مخصوص به خود بوده اند.
تورکها براي ستاره ها و سياره ها اسم انتخاب کرده بودند. مرکز ستاره هاي، يعني خورشيد به عنوان "گؤن" شناخته ميشود. اين اسم ريشه کلمه "گؤندؤز" يعني "روز" نيز ميباشد. و، در زبان محاوره اي و حتي نوشتاري، کلمه گؤندؤز به صورت خلاصه، به شکل گؤن نيز استفاده ميشود. مثلا، معادل "امروز" در زبان تورکي "بو گؤن" ميباشد.
نقبي به تاريخ ميزنيم و اشغال سرزمينهاي تورک و غالب کردن زبان فارسي در منطقه را مرور ميکنيم. ثابت شده است که يکي از روشهاي محو کردن ملتهاي تحت اشغال و يا ذوب کردن آنها در فرهنگ اشغالگران، تغيير و ترجمه اسامي اشخاص و امکان به زبان بيگانه ميباشد. در تاريخ معاصر به اينگونه رفتارها زياد برخورده ايم. اسم شهرها و رودها و کوهها از تورکي به فارسي ترجمه و مورد استفاده قرار گرفته اند. همين امر در بسياري از موارد باعث به دنيا آمدن ترکيبات بي معني، خنده دار و حتي توهين آميز شده است
ترکيب نوروز يکي از اين ترکيبات است!
در تقويم تورکي، به آغاز يک دور جديد به گرد خورشيد از ترکيب "يئني گؤن" استفاده ميشود. يئني، يئنگي و يئنگه از جلمه کلماتي است که در کار اثبات قديمي بودن زبان تورکي و ارتباط آن با زبان سرخپوستان و اسکيموها سنديت دارند. وقتي سفيدپوستان به سرزمين سرخپوستان وارد شدند، بوميان به آنها "يئنگي" يعني تازه (وارد) خطاب کردند. هنوز هم آمريکائيهاي سفيد پوست خود را يانکي (تغيير يافته يئنگي) معرفي ميکنند. بعضي از متون تاريخي از آمريکا به عنوان يئنگي دؤنيا نام برده اند که به معني دنياي جديد ميباشد. کلمه قاييق (کاياک، در لهجه هاي ديگر تورکي) يکي ديگر از کلماتي است که ارتباط باستاني بين اقوام تورک را به ثبوت ميرساند. در زبان تورکي "قايماق" به معني "سُر خوردن" و يا "ليز" ميباشد. خامه شير نيز به خاطر ليز و نرم بودنش قايماق ناميده شده است. "قاييق" نيز به معني "سُر خورنده" مورد استفاده قرار ميگيرد. کاياک، نام قايقهاي باريکي است که توسط اقوام تورک در اقصي نقاط دنيا مورد استفاده قرار ميگرفته اند و هنوز هم به همين نام در زبانهاي ملل ديگر موجود است.
به آنجا رسيديم که ترکيب "يئني گؤن" براي نشان دادن آغاز سال جديد، يعني آغاز دور جديد گردش زمين به گرد خورشيد مورد استفاده قرار ميگرفته است. و اينجاست که اصل پيدايش کلمه "نوروز" آشکار ميشود. اشغالگران با ترجمه کلمه به کلمه "يئني گؤن" تورکي به فارسي، به کلمه "نوروز" رسيده اند و از آن زمان نيز همين کلمه براي ناميدن آغاز سال نو مورد استفاده قرار گرفته است. نوروز به معني واقعي آن با هر روز جديد اشاره ميکند. يعني، امروز نوروز است، فردا نوروز خواهد شد. و، فقط ديوانه ها هستند که هر روزشان نوروز است. البته اين اشاره به ضرب المثل تورکي است که ميگويد: "دلي يه هر گؤن بايرامدير!". فارسها هنوز اعضاي بدن، وسايل روزمره، لباس و اماکن نامگذاري به فارسي ندارند، چگونه ميشود که سازنده تاريخ و تقويم بوده باشند؟
يئني گؤن شما مبارک باشد
تبريزلي باي بک
هرچه در دست است حاصل تفکرات شخصي بوده اند و شايد هم برخي منابع موجود باشند که نويسنده به آنها دسترسي نداشته است. هرچه هست، امروز حتي براي ثبت نوروز در سازمان يونسکو از اين کلمه، يعني "نوروز" بهره برده شده است.
ولي، آيا اين کار ضربه به فرهنگ و تاريخ تورک نميباشد؟ شايد برخي اين سوال را از خود کرده باشند که چرا برخي از کلمه هاي کليدي در سيستم نوشتاري مدرن از سوي تورکان به صورت فارسي، عربي و يا مختلط غير تورکي انتخاب شده اند. جواب به اين سوال البته در يک جمله نخواهد گنجيد، ولي، طبق عادت، هر زباني در دوره اي ايجاد شده، مورد استفاده قرار گرفته و سپس جايگاه تقريبا دائمي خود را پيدا ميکند. در برخي دوره هاي زبانهاي متفاوتي در مکانهاي مختلف مورد استفاده قرار گرفته اند. زبان فارسي نيز که به عقيده من زبان مشترک ايجاد شده براي ارتباط تورکها و اعراب بوده است بر اين اصول استوار است. زباني که ۹۰٪ کلمات و ترکيباتش تورکي و عربي و نيز زبانهاي دولتهاي استعمارگر بوده نميتواند به عنوان زباني مستقل با ملتي مستقل به خورد انسانها داده شود، مگر اينکه، کاسه اي زير نيم کاسه باشد، که هست.
مثلا، پسوند "استان" که در انتهاي اسامي کشورها و مناطق در محدوده قلمرو امپراطوريهاي تورک خاور ميانه جاي گرفته اند منشا انگليسي دارند. برخلاف عقيده شوونيستهاي فارس که استان را کلمه اي فارسي، يا به قول خودشان پارسي ميدانند، "استان" افزونه اي لاتين است که به صورت stā نوشته ميشده است. اين افزونه يا ريشه در زبان انگليسي کلماتي چون stand را ايجاد کرده است. توضيح اين نکته ضروري است که فارسي و کلماتي که منسوب به آن هستند داراي هيچ سنديت تاريخي نميباشند. همچنانکه قوم ساختگي آريايي در اروپا با ملت ساختگي فارس پيوند داده شده و سپس قوم ساختگي کرد نيز به عنوان عموزاده هاي ساختگي فارسهاي آريايي جا زده ميشوند، کلمات فارسي نيز هيچ ردپايي در تاريخ ندارند.
و، وجود کشورهايي چون پاکستان، ازبکستان، تاجيکستان، ترکمنستان، ارمنستان، گرجستان و مناطقي چون بلوچستان، کردستان و خوزستان نيز حاصل و سند سياستهاي موذيانه استعمارگران بر عليه امپراطوريهاي تورک و براي تجزيه هرچه بيشتر سرزمين تورکها بوده است.
اما برگرديم به کلمه نوروز! اين کلمه طبق ادعاي فارسها و خيلي از نويسنده ها به صورت ترکيبي از دو کلمه فارسي "نو" و "روز" توضيح داده ميشود و هدف از انتخاب آنرا نيز "آغاز روزي جديد" يا "آغاز سال جديد" تقديم ميکنند. شايد اين توضيح قانع کننده به نظر برسد، ولي، پس از توضيحاتي که خواهم داد، احتمال زياد داده ميشود که تغييري در افکار خواننده ايجاد شود.
تورکان خالق تقويم خورشيدي
ستاره شناسي و علوم پايه در کارنامه تورکان ثبت شده است. هرچند اسامي آنها به عربي بوده و خودشان را نيز دانشمندان اسلامي بشناسيم، واقعيت امر اين است که علوم پايه در خاورميانه از سوي تورکان به وجود امده و مکتوب شده است. ابو علي سينا، که به ظن قوي به خاطر تجربه و خطاي بيشمار در علم لقب "سئناغ" يعني امتحان اخذ کرده بود در عربي به عنوان ابوعلي سينا ثبت شد و آثارش در علوم انساني شاهکار دوران خود ميباشند. همانگونه که در بالا اشاره کرده بودم، زبانهاي مختلفي به خاطر برخي تغييرات حکومتي ماندگار شده اند و در دوران خاصي بر ديگر زبانها پيشي گرفته، و يا باعث نابودي زبانهاي ديگر شده اند. و، اينجاست که يکي از انسانيترين شاهکارهاي امپراطوريهاي تورک جلب توجه ميکند و آن اين است که حکمرانان تورک به زبان، فرهنگ و دين ملتهاي تحت حکم خود آسيب نرسانده اند. اما، زبان دين اسلام، يعني عربي، در زمان استيلاي اعراب بر منطقه به عنوان زبان غالب و زبان علم زمان خود مورد استفاده، هرچند مجبوري، از سوي غيرعربها واقع شده است. علم ستاره شناسي و تقويم مورد بحث بود، رصدخانه مراغه نيز توسط دانشمند تورک و براي اولين بار در جهان ايجاد شده است و دستگاههاي اندازه گيري فاصله ستاره ها و نيز ثبت مدت زمان گردش زمين و ماه و حتي ديگر سياره هاي قابل رويت متعلق به دانشمندان تورک ميباشد. اما، رنسانس اروپايي و رهايي انسانها از منجلاب دين بود که باعث جهش بسيار بلند غربيها شد ولي محدوديتهاي ديني و اجبار استعمارگران باعث عقب نگهداشته شدن صاحبان علوم پايه!
تاريخنگاري و تقسيم بندي مدت زمان گردش زمين به دور خورشيد، نامگذاري روزها، هفته ها، ماهها و حتي سالهاي منظم نيز از ابداعات تورکها ميباشند. علم ستاره شناسي، پيشگويي و طالع بيني نيز از همين منبع سرچشمه گرفته اند. البته ناگفته نماند که ديگر ملل نيز در اين علوم يافته هايي دارند و برخي، چون چينيها، داراي سيستم مخصوص به خود بوده اند.
تورکها براي ستاره ها و سياره ها اسم انتخاب کرده بودند. مرکز ستاره هاي، يعني خورشيد به عنوان "گؤن" شناخته ميشود. اين اسم ريشه کلمه "گؤندؤز" يعني "روز" نيز ميباشد. و، در زبان محاوره اي و حتي نوشتاري، کلمه گؤندؤز به صورت خلاصه، به شکل گؤن نيز استفاده ميشود. مثلا، معادل "امروز" در زبان تورکي "بو گؤن" ميباشد.
نقبي به تاريخ ميزنيم و اشغال سرزمينهاي تورک و غالب کردن زبان فارسي در منطقه را مرور ميکنيم. ثابت شده است که يکي از روشهاي محو کردن ملتهاي تحت اشغال و يا ذوب کردن آنها در فرهنگ اشغالگران، تغيير و ترجمه اسامي اشخاص و امکان به زبان بيگانه ميباشد. در تاريخ معاصر به اينگونه رفتارها زياد برخورده ايم. اسم شهرها و رودها و کوهها از تورکي به فارسي ترجمه و مورد استفاده قرار گرفته اند. همين امر در بسياري از موارد باعث به دنيا آمدن ترکيبات بي معني، خنده دار و حتي توهين آميز شده است
ترکيب نوروز يکي از اين ترکيبات است!
در تقويم تورکي، به آغاز يک دور جديد به گرد خورشيد از ترکيب "يئني گؤن" استفاده ميشود. يئني، يئنگي و يئنگه از جلمه کلماتي است که در کار اثبات قديمي بودن زبان تورکي و ارتباط آن با زبان سرخپوستان و اسکيموها سنديت دارند. وقتي سفيدپوستان به سرزمين سرخپوستان وارد شدند، بوميان به آنها "يئنگي" يعني تازه (وارد) خطاب کردند. هنوز هم آمريکائيهاي سفيد پوست خود را يانکي (تغيير يافته يئنگي) معرفي ميکنند. بعضي از متون تاريخي از آمريکا به عنوان يئنگي دؤنيا نام برده اند که به معني دنياي جديد ميباشد. کلمه قاييق (کاياک، در لهجه هاي ديگر تورکي) يکي ديگر از کلماتي است که ارتباط باستاني بين اقوام تورک را به ثبوت ميرساند. در زبان تورکي "قايماق" به معني "سُر خوردن" و يا "ليز" ميباشد. خامه شير نيز به خاطر ليز و نرم بودنش قايماق ناميده شده است. "قاييق" نيز به معني "سُر خورنده" مورد استفاده قرار ميگيرد. کاياک، نام قايقهاي باريکي است که توسط اقوام تورک در اقصي نقاط دنيا مورد استفاده قرار ميگرفته اند و هنوز هم به همين نام در زبانهاي ملل ديگر موجود است.
به آنجا رسيديم که ترکيب "يئني گؤن" براي نشان دادن آغاز سال جديد، يعني آغاز دور جديد گردش زمين به گرد خورشيد مورد استفاده قرار ميگرفته است. و اينجاست که اصل پيدايش کلمه "نوروز" آشکار ميشود. اشغالگران با ترجمه کلمه به کلمه "يئني گؤن" تورکي به فارسي، به کلمه "نوروز" رسيده اند و از آن زمان نيز همين کلمه براي ناميدن آغاز سال نو مورد استفاده قرار گرفته است. نوروز به معني واقعي آن با هر روز جديد اشاره ميکند. يعني، امروز نوروز است، فردا نوروز خواهد شد. و، فقط ديوانه ها هستند که هر روزشان نوروز است. البته اين اشاره به ضرب المثل تورکي است که ميگويد: "دلي يه هر گؤن بايرامدير!". فارسها هنوز اعضاي بدن، وسايل روزمره، لباس و اماکن نامگذاري به فارسي ندارند، چگونه ميشود که سازنده تاريخ و تقويم بوده باشند؟
يئني گؤن شما مبارک باشد
تبريزلي باي بک
No comments:
Post a Comment