عملیات روانی- بابک چلبیانلی - 2

آراز نیوز :دشمن برای دستیابی به اهداف خود همیشه از تماس مستقیم و برخورد نزدیک استفاده نمی کند بلکه با پیشرفت علم و تکنولوژی انسانها برای غلبه بر رقیب خویش از دستاوردهای علمی بشر بهره می جوید و از آنجا که یکی از راههای تغییر عقاید و ایجاد تزلزل در جبهه مقاومت دشمن و همچنین ایجاد تفرقه و نفاق در بین صفوف رقبا و یا دشمنان از اهداف عمده دو جبهه مخالف می باشد .انسانها در طول تاریخ برای دستیابی به اهداف خویش از حربه ایجاد رعب و وحشت ،شایعه پراکنی پخش اخبار غیر واقع و ... بر علیه دشمنان خود استفاده کرده است و اینک با پیشرفت علم و تکنولوژی انساها ،گروهها و ملتها و کشورهها بر علیه دشمنان و مخالفان خود از "عملیات روانی" استفاده می کنند. و چندی است که حرکت ملی آذربایجان شاهد بعضی از بداخلاقیها،شانتاژ،تخریب و... از سوی منتسبین حرکت ملی و فعالان ملی و مدنی هست با دامن زدن به این حرکتها از سوی برخی از فعالان و منتسبین حرکت ملی آب به آسیاب دشمن می ریزند بی خبر از اینکه این جور فعالیتها خواسته جمهوری اسلامی ایران بر علیه ملت و حرکت ملی آذربایجان است . اینک جهت آشنایی علمی با عملیات روانی قسمتی از عملیات روانی جمهوری اسلامی ایران آشنا می شویم نگارنده مطلب درس "عملیات روانی" را در دانشکده اطلاعات فارابی ارتش واقع در تهران را گذارنیده است.

*)بخش دوم
انواع رسانه :

1-  رسانه از نظر بعد عملياتي (فاصله معنوي و حضوري ):
الف- مستقيم (سخنراني و نقاشي)
ب - غير مستقيم ، (پيامهاي راديويي ، نوشتاري و الكتريكي )

2-           رسانه از نظر نوعيت:
الف) ذي روح
ب) بي روح

3- رسانه از نظر منبع انتشار:

(1) رسانه سفيد : منسوب به دولت يا حاميان استراتژيك و ايدئولوژيك ، بي روح مثل صدا و سيما.

(2)     رسانه خاكستري : هدف نهائي و منبع گم و ناشناخته است .

(3) رسانه سياه : همان دشمني است كه گاهي به معرفي خود و گاهي ممكن است منبع ناشناخته باشد .
شايعه ؛ بعنوان يكي از ابزارهاي رواني آشناترين واژه كه شايد جامعه از ارتباط آن با عمليات رواني آشنا نباشد . شايعه در همه جا ودر تمامي طبقات وجود داشته و جزو قديمي ترين نوع رسانه گروهي است .شايعه : موضوع خاصي كه براي باور همكان مطرح مي شود به فرد ديگر منتقل مي گردد. معمولا انتقال به طور شفاهي بدون آنكه شواهد مطمئني در ميان باشد.
ويژگي هاي شايعه :

1-  مهم بودن موضوع: غالبا شايعات در موضوعات مهم شكل مي گيرد تا اذهان را به خود معطوف دارد شايعات عادي پي از چند تكرار ضعيف به محاق مي رود

2-  مربوط بودن به زمان حال يا گذشته نزديك : حسن شايعه به نو بودن آن است

3-  كوتاه بودن عمر : عمر شايعه من حيث المجموع بعد از گذشت زمان كوتاه به فراموشي سپرده مي شود و كوتاه مي باشد.

4-  تمايل داشتن به منبع قدرت : شايعات عمدتا متوجه منابع اعم از زمامداران و مديران و فرماندهان عالي رتبه مي باشد يا موضوعاتيكه به نحوي با قدرت و سياست مرتبط هستند ، نظير جنگ صلح ، تخلفات مالي ، رسوائي جنسي ، توافقات محرمانه و بيماري صعب العلاج افراد سرشناس و…

5-  ذهني بودن: ذهني بودن شايعه به صحت و سقم آن نزد شنوندگان مرتبط مي باشد.
تمايل به موضوعات غير واقع : اغلب شايعات پايه و اساس درست ندارند و از بنياد غير واقع هستند برخي از شايعات نيز حقيقت آن
  بسيار اندگ است البته كم نيستند شايعاتي كه بعدأ صحيح بودن آنها تائيد شده است .
بستر هاي شايعه :

1-           اهميت

2-           ابهام

3-           عوامل اجتماعي

4-           انگيزه هاي فردي

(1) اهميت: شايعه پيرامون موضوعاتي شكل مي گيرد كه از نظر مردم با اهميت و مهم باشد مثل شايعه جنگ در ميان نظاميان و خانواده آنها زودتر شكل گرفته و بشدت رواج مي كند.شايعه بين افراد همفكر منتشر مي گردد لذا شايعه در كشوري مثل هند كه داراي عقيده هاي مختلف و اديان متفاوت و رسومات گوناگون هستند بعنوان موانع اجتماعي قابل انتشار نمي باشند.

(2) منظور از ابهام: ضعف در ارزيابي و تعيين صحت و سقم پديده ها ست چنانچه با حواس پنجگانه به باور برسيم در انعكاس و باز نمودن شايعه مبارد ت نمي كنيم در غير اينصورت به ساختن شايعه يا تكرار آن مي نمائيم ،مردم اگرشايعه را شايعه بدانند به آن دامن مي زنند و بخشي آن متوقف نمي شود.
رابطه شايعه با اهميت و ابهام از نظر جامعه شناسان امريکائي
ابهام X اهميت = شايعه

(3)عوامل اجتماعي زندگي اجتماعي باعث فراهم شدن شكل گيري شايعه و نشر آن مي باشد ( گروههاي مجانس و همكار ، فقدان اطلاعات – انتظارات بي پايان .

(4) انگيزه هاي فردي (خودنمائي ، اطمينان آفرين و حمايت عاطفي – فرافكني ، پرخاشگري ، خود شيريني )
توصيه هاي جلوگيري از شايعات:

1-  جلب اعتماد كامل مردم به رسانه هاي رسمي ، به منظور عدم احساس نياز به دستيابي از طريق ديگر .

2-  جلب اعتماد كامل ، عموم مردم به رهبران و ايجاد اطمينان در آنها مبني بر اينكه حكومت حرکت ملی خاصه آذربایجان، براي حل مشكل ناشي از بحران يا رهای از ظلم شوونیزم آنچه كه بتواتند ، انجام مي دهد .

3-  انتشار بالا ترين ميزان از اطلاعات به محض وقوع حادثه اي

4- پر كردن خلاروهاي آگاهي متناسب به ويژگي هاي هر گروه

5-  دور نمودن مردم از بيكاري از طريق اشتغال به كار و سازماندهي اوقات فراغت
روند تحول شايعه :

1- روند تسطيع : در رون تسطيح ،شايعات كوتاهتر و خلاصه تر مي شوند.

2- روند برجستگي : بخش اصلي شايعه تا آخر مي ماند ولي جزئيات مسائل حاشيه اي مطابق علايق و اولويت هاي اشخاص برجسته و مورد تاكيد قرار مي گيرد مثلا سقوط هواپيماي نظامي ( نقص فني در ميان خلبانان ضبط، خلبان توسط كاركنان فني ، خرابكاري در ميان كاركنان اطلاعاتي ، سكته قلبي در ميان كادر پزشكي برجسته مي شود.

3-روند همانندسازي : شايعه خود را با محيط و خواسته ها سازكار مي كند تا آنچه بازگو مي شود بهم پيوسته باوركردني و مطابق ميل باشد مثل حلق آويز شدن يك نفر در حمام و اضافه كردن لنگ به جاي طناب

1- همانند سازي با تلخيص : بازديد چند كشور از تولیدات ملی صنایع دفاعی

2-  همانند سازي با علايق شخصي : افزايش حقوق كاركنان ليسانس به افزايش حقوق كاركنان فوق ديپلم به بالا

3-  همانند سازي با توقعات: شخص الف را به جاي شخص ب اي كه در سمتي میخواهد منصوب شود قرار دادن

1-  همانند سازي با تبعيض : شايعه دزدي را به گروه الف مخالف نسبت دادن شايعه سقوط را به كشور سازنده كه مورد نفرت كمپاني مخالف قرار دادن.

انواع شايعه بر حسب زمان:

1-شايعه خزنده : عمدتا مربوط به موضوعاتي كه به سياست مسائل غير آشكار مديران و فرماندهان رده بالا مربوط مي شود (تاكيد موضوعات مهم، خصمانه بودن ، پچ پچ و در گوشي، تاكيد بر رعايت نكات حفاظتي با دوام بودن مثلا شایعه بیماری سرطان خامنه ای بصورت پچ پچ و در گوشي .

2-شايعه آتشين : حول محور حوادث بزرگ ، فجيع، پيروزيهايي خيره كننده ، شكست هاي ذلت بار ، تند بودن در شكل گيري و انتشار ، تاكيد داشتن بر موضوعات مهم ، عادي بودن از لحاظ رعايت نكات حفاظتي ، كم دوام بودن متمايل به سمت موضوعات شگفت انگيز غلوگونه

3-شايعات غواص : با بروز جنگ شايعاتي مثل كمبود مايحتاج ، كوپني شدن به اعزام اجباري به جبهه ، تهديد شيميايي ميكروبي تعداد كشته ها ،
انواع شايعه برحسب انگيزه :

1-  شايعات رؤيائي : تصورات خوشايند همراه با آرزوها و روياها به شايعه نيرو مي دهد كم شدن مدت خدمت وظيفه ، تصميمات رفاهي دولت ، افزايش حقوق بازشستگی.

2-  شايعات و هم آميز : شايعاتي كه اضطراب و ترس منشاء پيدايش و ترويج آنهاست گران شدن مسكن، اخذ شهريه در دانشگاهها دولتي ، زلزله در تهران .

3-  شايعات تنفر آميز: انگيزه تنفر در پيدايش و تكرار شايعه فوق العاده موثر است كينه هاي تاريخي ، نژادي ، قومي ، عقيدتي ، و فرهنگي و ايدئولوژيكي فرصت مناسب براي چنين شايعه اي است .
برخي از كاربردهاي شايعه :

1-           شايعه بعنوان عامل تخريب روحيه

2-           شايعه بعنوان هاله دود

3-           شايعه براي بي اعتبار كردن منابع خبري

1-           شايعه بعنوان كاشف حقيقت

روش هاي شگردهاي رواني در اسلام و جمهوری اسلامی ایران:

1-  تحريك و تشيع: جهاد دري است از درهاي بهشت كه خداوند آن را بر وري خواص خود گشوده است .

2-  ارعاب: نوشته اهل شرك و نفاق و كفر رسيد سوگند به خدا جوابي جزء نيزه و شمشير براي شما نداريم اگر از بت پرستي دست برنداريد ضربه شمشير ، قتل. خرابي خانه و كاشانه نصيبتان خواهد شد .

3- قدرت نهائي : فتح کربلا در جنگ ایران عراق.

4-  شايعه پراكني: شايعه كشتن شدن فرماندهان عالی جنگ

5- سخنراني : سخنراني آخوندهای عقیدتی سیاسی د رنیروهای مسلح و امام جمعه ها در نماز جمعه ها.

6-استفاده از سمبلها : بهره گيري از نهاد پرچم بعنوان آمادگي

7-  شعار رجز خواني : استفاده از تكبير مداحی آهنگران در جنگ ایران و عراق

8- فريب : جنگ فريب است .
هدف عمده عمليات :
عمليات رواني به عنوان پشتوانه اهداف سياسي و نظامي هنگام درگيريها و منازعات مورد بهره برداري قرار مي گيرد مهمترين هدف عمليات رواني

: تحميل اراده خود بر كشور يا جمعيت آماج با هدف تامين منافع ملي است.
در سال 2003 عمليات نظامي آمريكا تحت عنون عراق آزاد و آزاد سازي مردم عراق بعنوان يك تاكتيك عمليات رواني متضاد با عملكرد 1991 براساس توفقات حاصل شده ميان قدرت هاي بزرگ در نظام بين المللي حق رهبري و دمكراسي به سبك آمريكائي بر جهان به رهبران آمريكا تفويض شده و رهبران حاكم بر كاخ سفيد خود را ملزم به تامين منافع آمريكا مي دانند .
براي حاكمان : دمكراسي نه يك استراتژي بلكه تاكتيكي جهت كسب منافع بيشتر است .
مخاطبين عمليات رواني آمريكا در جنگ با عراق :

1-  متقاعد نمودن افكار عمومي مردم آمريكا (جهت همراه كردن مردم خود)

2-  متقاعد نمودن افكار عمومي بين المللي (وفاق جهاني را ايجاد كند)

3-  متقاعد نمودن افكار مردم عراق (مردم عراق را كه تحت تاثير جدي قرار دهد)
رسانه ديداري :
اعلاميه به لحاظ اندازه كوچك ، كم هزينه بودن ، سادگي تهيه ، محدوديت پيام ، سادگي پخش و نگهداري توسط مخاطب نسبت به ساير اقدامات رواني جزء برنامه هاي ويژه طراحان و مجريان عمليات رواني تاكتيكي آمريكا بوده است
مجهز بودن ارتش آمريكا در پخش و امكانات تهيه اعلاميه دو ابزار مورد استفاده نيروهاي ائتلات راديو و اعلاميه بوده است .
هدف از نبرد رواني آمريكا كه نقش اساسي را در جنگ با عراق داشته گيج كردن نيروهاي عراقي نسبت به نيات آمريكا يا قانع كردن آنها براي تسليم است
حمله تبليغاتي آمريكايي ها در برابر عراق : داشتن سلاح هاي كشتار جمعي ، روحيه جنگ طلبي رهبران به نبود آزادي هاي مدني و سياسي در كشور عراق خود كاهگي و عدم پذيرش مردمي شخصي صدام.