yaşasin azərbaycan

امیرحسین صدقیانی معروف به حسین افندی(ترکی) 

.
  مرحوم حسین صدقیانی معروف به حسین افندی در سال 1282 در تبریز متولد شد و در دوران کودکی به همراه پدرش به ترکیه رفت و فوتبال را در باشگاه فنرباغچه شروع کرد. او پس از بازگشت به ایران در سال 1305 به همراه اولین تیم ملی تاریخ ایران به باکو رفت و برای تیم ملی بازی کرد. در سال 1308 برای ادامه تحصیلات راهی بلژیک شد و ضمن تحصیل در تیم مونسائو نیز بازی کرد. در سال 1930 به تیم شارلروآ پیوست و روز 7 سپتامبر اولین بازی خود را برای تیم انجام داد و تک گل شارلروآ را در شکست 4-1 به ثمر رساند. طی 3 فصل حضور در این تیم حرفه ای 54 بازی انجام اد و 34 گل به ثمر رساند که هنوز هیچکدام از لژیونرهای فوتبال ایران به حد نصاب وی نرسیده اندصدقیانی پس از ترک بلژیک به تیمهای فنرباغچه و راپید وین رفت و در این تیمها نیز بازی کرد. در بازگشت به ایران سرمربی تیم ملی شد و در اولین بازی رسمی تاریخ تیم ملی  مقابل افغانستان هدایت ایران را بر عهده داشت. تا زمان فوت سمتهای مختلفی را بر عهده داشت و 52 سال به فوتبال ایران خدمت کرد. صدقیانی در آذرماه سال 61 دارفانی را وداع گفت.صدقیانی در فوتبال ایران آغازگر راهی بود که در سالهای اخیر با افت و خیز زیادی ادامه داشته است.
در سالهای اخیر حضور فوتبالیست های ایرانی در اروپا بسیار کمرنگ شده است و حتی در کشورهای حوزه خلیج فارس نیز تعداد آنها به نحو قابل توجهی کاهش یافته است. با عدم حضور تیم ملی در جام جهانی نیز شانس انتقال بازیکنان ایرانی به اروپا کم شده و فعلا باید منتظر درخشش بازیکنانی نظیر نکونام و شجاعی در فوتبال اسپانیا باشیم

 

صدقیانی؛ تحصیلکرده در بلژیک و ترکیه

حسین صدقیانی اولین مربی تیم ملی ایران بین سال های 1320 تا 1337 هدایت تیم ملی را برعهده داشت و بعد هم به عنوان سرپرست و مدیر در کنار تیم ملی بود. پدرش حاج رسول صدقیانی از سران نهضت مشروطه در تبریز بود و صدقیانی سال ها در بلژیک فوتبال بازی کرد و در این کشور و ترکیه تحصیلات عالیه را پشت سر گذاشت، او ترکی و فرانسوی را به خوبی بلد بود و با انگلیسی و آلمانی هم آشنایی داشت. صدقیانی استاد تربیت بدنی بود و به همین علت او را استاد صدا می زدند و در مجموع طرز سلوک را به خوبی بلد بود. از صراحت لهجه صدقیانی هم خاطرات جالبی به جا مانده.هنگامی که او سرپرستی تیم ملی را بر عهده داشت و اعضای تیم ملی میهمان سفیر ایران در هنگ کنگ بودند او برای اینکه از بی توجهی سفارتخانه به تیم ملی فوتبال به نحوی انتقاد کند تا کسی هم دلخور نشود با همان لهجه ترکی شیرین اش خاطره یی از هیتلر و نوع برخوردش با ورزشکاران تعریف کرد و با شوخی و خنده به سفیر فهماند که ارزش ورزشکاران از سیاستمداران بیشتر است و او را شرمنده کرد.

صدقیانی هرگز در تیم ملی فوتبال ایران بازی نکرد زیرا تا آن هنگام کشور ایران دارای تیم ملی فوتبال نبود ولی گاهی در تیم منتخب تهران بازی می کرد.

همچنین او اولین سرمربی تاریخ تیم ملی فوتبال ایران است.

صدقیانی اولین بازیکن ایرانی بود که توانست در لیگ‌های اروپایی بازی کند. او ۳ فصل در فنرباغچه ترکیه بازی کرد.

    سال 1351، با آمدن کامبیز آتابای به فوتبال ایران، زمینه بازگشت دوباره حسین صدقیانی به تیم ملی فراهم آمد و پیرمرد 70 ساله با عنوان سرپرست به جایی بازگشت که 46 سال قبل برایش بازی کرده بود.
   
    آخرین میدان حضورش جام جهانی 1978 آرژانتین در سال 57 بود. پنج سال بعد در 80 سالگی و در آذرماه سال 61 تسلیم بیماری شد و به رحمت خدا رفت. جواد الله وردی، جزء آخرین نسل مردانی بود که با افندی به عنوان یک ملی پوش در جام جهانی 1978 آرژانتین ارتباط داشت. الله وردی در مورد او می گوید:«استاد زنده یاد، یک موهبت خدایی و یک سینه چاک فوتبال بود که از بدو تولد تا لحظه مرگ، عاشق فوتبال بود و به عشق فوتبال مرد. بدون تردید استاد زنده یاد شناسنامه پراحساس و عاطفه فوتبال ما بوده و باید باور کنیم که اولین ها هرگز فراموش نمی شوند.»

---

   او را باید اولین لژیونر تاریخ فوتبال ایران دانست. افندی در سال 1300عضو باشگاه فنر باغچه ترکیه بود.او بعدها به شارلروای بلژیک رفت .صدقیانی در 75 سالگی سرپرست همین تیمی بود که تصویرش را می بینید. چهره او در بین نفرات ایستاده با پیراهن آستین کوتاهش کاملاً مشخص است.
   
    یکی از مهم ترین و تاریخ سازترین مردان ورزش ایران بدون هیچ تردیدی مرحوم حسین صدقیانی است. مردی که او را پدر فوتبال در ایران می دانند. اگر اکرامی پدر باشگاه داری در ایران است صدقیانی را نیز می توان به نوعی پدر فوتبال نوین در ایران دانست. به هر حال صدقیانی اولین مردی بود که در فوتبال ایران گیوه ها را از پا درآورد و به جای گیوه کفش فوتبال به پای خود کرد. مرحوم صدقیانی که در بین اهالی فوتبال به خاطر آذری بودن به حسین افندی شهرت داشت در روز سوم مرداد سال 1282 شمسی به دنیا آمد، پدرش حاج رسول و مادرش عصمت از بزرگان تبریز بودند. حسین صدقیانی از همان دوران کودکی به ترکیه رفت و سال تولد و دوران کودکی او به محمدحسین بهجت تبریزی- شهریار بزرگ- شباهت دارد. صدقیانی در کودکی فوتبال را با پیراهن باشگاه فنرباغچه ترکیه آغاز کرد. یک ایرانی زمانی در باشگاه فنرباغچه ترکیه بازی می کرد که هنوز چلتوپ و الک دولک بازی های میدانی ورزش کشور بود و موسسات انگلیسی هنوز توپ های فوتبال خود را به جوانان ایرانی نداده بودند.
   
    ***
   
    حسین صدقیانی در سال 1303 مدت کوتاهی به ایران آمد و در همین زمان عضو کلوب معروف فردوسی در ایران شد.
   
    در سال 1305 که تیم منتخب تهران عزم سفر به بادکوبه را برای انجام سه دیدار دوستانه کرد، حسین صدقیانی هم جزء بازیکن ها بود. داستان حضور تیم 400 تومانی تهران در بادکوبه را هفته گذشته نوشتیم اما این هفته داستان صدقیانی را از آنجا ادامه می دهیم که او بعد از بازگشت به تهران در حالی که 23ساله شده بود بار دیگر به اروپا برگشت و فوتبال را در اروپا ادامه داد. سند مشهوری وجود دارد که براساس آن حسین صدقیانی طی سال های 1931 تا 1933 سه سال در تیم شارلروای بلژیک بازی کرده و سال 1932 عنوان آقای گلی این مسابقات را به خود اختصاص داده است، صدقیانی در سال 1315 شمسی در حالی که 33ساله شده بود تماشاگر بازی های المپیک 1936 برلین در حضور هیتلر و جسی اوونس بود و سپس برای همیشه به ایران بازگشت. ابتدا در تیم توفان مدت زمان کوتاهی بازی کرد و بعد که متوجه شد سن اش از فوتبال گذشته مربی این تیم شد. دکتر کنی مسوول کمیته فوتبال در سازمان تربیت بدنی وقت مسوولیت هدایت تیم تهران را به حسین صدقیانی سپرد و وقتی تیم منتخب مشهد در سال 1320 برای انجام دو دیدار دوستانه به کابل پایتخت افغانستان دعوت شد، او مامور اعزام و هدایت فنی این تیم شد. گفته می شود در شهریور سال 1320 تیم ملی ایران و افغانستان برابر هم بازی کرده و دو تیم به تساوی رسیده اند اما واقعیت امر حکایت از آن دارد که تیم منتخب مشهد با حضور ستارگان تهرانی خود مثل عباس قریب، آرتوش آساطوریان، اکبر حیدری، ابراهیم رحیمیان، احمد گلبو، ذبیح الله خبیری، عباس تنیده گر و... به این کشور رفته و بعد از تساوی در نیمه اول برابر هندوستان در نیمه دوم پیروز شده و در دیدار دوم هم این تیم برابر تیم ملی افغانستان یک - صفر بازنده شد.1
   
      صدقیانی هدایت تیم ملی فوتبال را در تمام سال های دهه 20 بر عهده داشت. در سال 1328 دکتر علی کنی، یک مربی انگلیسی به نام دان گیبل را برای کمک به صدقیانی به ایران آورد. صدقیانی با کمک دان گیبل نقش پویایی در رشد فوتبال ایران داشت. اما در سال 1329 به دنبال بروز تنش در فوتبال ملی ایران از مسوولیت کناره گیری کرد. با این حال تا سال های سال به حضور در فوتبال ایران در نقش پدر معنوی فوتبال ادامه داد. حسین صدقیانی در سال 1352 در حالی که 70ساله شده بود بنا به دعوت کامبیز آتابای رئیس وقت فدراسیون فوتبال تحت عنوان سرپرست تیم های ملی به فوتبال برگشت و در زمان حضور تیم ملی در جام جهانی 1978 آرژانتین حسین صدقیانی 75ساله به عنوان یک بزرگ تر و پدر معنوی در کنار تیم ملی بود.
   
    صدقیانی در سال 1361 در 79سالگی به رحمت خدا رفت و اما دوستدارانش هیچ گاه خاطره این عزیز را از ذهن خود پاک نخواهند کرد.